Güncelleme Tarihi: 2 Aralık 2017
Alerji, bazı nesnelere ya da yiyeceklere karşı vücudun anormal bir tepki vermesi durumudur. Bağışıklık sisteminden kaynaklanan bu tepki pek çok şeye karşı gelişebilir. Hal arasında yaygın bir reaksiyon olan alerji kimilerinde hafif düzeyde olabilir. Ancak bazı kişilerde günlük yaşam kalitesini düşürecek seviyede de alerji görülebilir. Alerji hem doğal rotamdan hem de kimyasal ortamdan kaynaklanabilir.
Alerjiyi En Çok Tetikleyen Şeyler
Mevcut alerji durumu bazı unsurlara bağlı olarak çok daha fazla düzeyde yaşanabilir. Tüm dünyada alerji sorunu yaşayan kişilerde alerjiyi en çok tetikleyen unsurları şu şekilde sıralayabiliriz:
Polen
Polenler hem mevsimsel alerjiyi hem de halk arasında saman nezlesi olarak adlandırılan alerjik nezleyi tetikleyebilir. Ağaçlardan, çimlerden, çiçeklerden hatta otlardan dahi havaya karışabilen polen bu sorunu yaşayan kişilerde bazı septomlara sebebiyet verir. Hapşırma, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, burun kaşıntısı, gözlerde sulanma polenden kaynaklanan alerjilerde en yaygın görülen belirtilerdir. Bu sıkıntıları azaltmak ya da ortadan kaldırmak için rüzgarlı günlerde dışarı çıkmamak, camları kapalı tutmak, klima gibi havalandırma aygıtlarını çalıştırmamak alınabilecek önlemler arasında yer alır.
Evcil Hayvan Tüyleri ve Deri Döküntüleri
Evcil hayvanlarla temas halinde olunması bazı kişilerde alerjiyi tetikleyebiliyor. Hayvanların derisinde bulunan yağ bezlerinden ya da salyalarından salgılanan proteinler alerjik reaksiyonu tetikleyen unsurdur. Çok sayıda kişide doğuştan olan bu durum bazı kişilerde sonradan ortaya çıkabilir. Aynı zamanda zamanla bağışıklık gelişebilir ve bir süre sonrasında hayvan tüyüne ve deri döküntülerine olan alerji kendiliğinden yok olabilir. Hayvanların yatak odalarına girmemesi, düzenli olarak temizlenmesi ve özellikle halıların sıklıkla süpürülmesi yaşanan sıkıntıları ortadan kaldırabilir. Mutlaka hayvandan uzaklaşmak gerekmez.
Ev Tozu Akarları
Evlerde bulunan tozlarda yaşayan ve gözle görünmeyecek kadar küçük olan canlılar akar adını taşır. Nemli ortamlarda yaşayan akarlar insanların deri döküntülerini, polenleri, bakterileri ve küfleri yiyerek hayatta kalır. Pek çok kişide alerjiyi tetikleyen aslında toz değil, tozlarda bulunan akarlardır. Alerjik reaksiyonu azaltmak için yatak, yastık ve yorganların mutlaka toz geçirmeyen kılıflarla kaplanması gerekir. Yatak odasında kullanılan çarşafların haftada 1 çok sıcak su ile yıkanması, evde toz tutan eşyaların olabildiğince azaltılması gerekir. Ayrıca tüm ev her gün temizlenmelidir.
Böcek Sokmaları
Böcek sokmalarının tetiklediği alerjik reaksiyon hayati tehlike doğurabilir. Bu nedenle konuya hassasiyetle yaklaşılması gerekir. Böcek ısırmasından ya da sokmasından kaynaklanan belirtileri bir haftadan çok daha uzun süre devam edebilir. Şişme, kızarıklık, hafif ateş, bulantı, halsizlik bu belirtiler arasında yer alır. Ender durumlarda alerjik şok da ortaya çıkabilir. Alerjik şok; yüzde, boğazda ve ağızda şişme, nabız artışı, baş dönmesi, kan basıncında ani düşme, deri döküntülü kaşıntı gibi belirtilere sahiptir. Bu durumda derhal bir sağlık kuruluşuna müracaat etmek gerekir.
Küf
Küf içerisinde bazı sporlara sahip olan bir maddedir. Alerji yapıcı madde, tahriş edici madde, toksik ya da zehirli maddeler taşıyabilir. Bu sporlar ile temas edilmesi halinde alerjik reaksiyon gelişebilir. Hatta bazı kişilerde fiziksel temas olmasa dahi, küf bulunan ortamda solunum dahi alerjik reaksiyonu beraberinde getirebilir. Küf nemli ortamda büyüyen bir maddedir. Bu nedenle genellikle yaşam alanlarının banyolarında, tuvaletlerinde, bodrumlarında görülür. Çimen ve saman bulunan yerlerde de kolaylıkla ortaya çıkabilir. Küf alerjisinden kurtulmak için yaşam alanlarının sıklıkla havalandırılması ve rutubet olan yerlerden uzak durulması gerekir.
Lateks
Bazı tıbbi malzemelerde kullanılan lateks maddesi özellikle eldiven imalatında sıklıkla tercih edilen bir hammadde olabiliyor. Lateks bazı kişilerde alerjik reaksiyona sebebiyet verebiliyor. Ciltte döküntü, gözlerde kızarıklık, burun akıntısı, hapşırma, solunum sıkıntısı, başta burun olmak üzere bazı vücut bölgelerinde kaşıntı, bu belirtiler arasında yer alıyor. Tıpkı böcek sokması gibi alerjik şok riski içeren lateks alerjisinde derhal bir sağlık kuruluşundan yardım almak gerekir.
İlaçlar
Bazı ilaçlar da kişilerde alerjik reaksiyona sebebiyet verebiliyor. Bunlar arasında e yaygın olanı Penisilin ve Aspirin’dir. Yüzde şişme, gözlerde kaşıntı, dudak ve boğazda şişme, ürtiker ilaç alerjisinde yaygın görülen belirtilerdir. Bu belirtiler görüldüğünde ilaç kullanımı kesilmelidir. Durumu doktorunuza anlatmanız gerekir. Bu durumda hekim tarafından bu ilaçla birlikte alınması gereken farklı bir ilaç önerisinde bulunabilir.
Parfüm ve Koku
Çamaşır deterjanı, kokulu mumlar, parfümler, deodorantlar, çeşitli koku içeren kozmetik ürünler hatta esanslı ürünler dahi alerjik reaksiyona neden olabilir. Genellikle sadece kokuya maruz kalındığında alerjik reaksiyon yaşayan kişiler, etkisini uzun süre hissetmez. Kokudan uzaklaştığında alerjinin etkileri de kendiliğinden geçer.
Hamam Böceği
Hamam böceklerinin dışkılarında bir protein bulunur. Bu protein de bazı kişilerde alerjik reaksiyona yol açabilir. Bu dışkı ile fiziksel temas olmasa dahi protein hava yoluyla insanları etkileyebilir. En etkin çözüm ilaçlama yapılması ya da nemli bölgeler yerine havası kuru olan bölgelerde yaşanmasıdır.
Alerjiyi Tetikleyen Gıdalar
Sadece nesneler değil, bazı yiyecekler de alerjik reaksiyona yol açabilir. Genellikle çocukluk döneminde anlaşılan gıda alerjisi, ileriki yaşlarda da ortaya çıkabilir. Alerjiye sebebiyet verebilen bu gıdaları şu şekilde sıralayabiliriz:
Kakao
Çikolata alerjisi olarak bilinse de aslında çikolata tüketiminde alerjiye yol açan içerisinde bulunan kakaodur. Bazen çikolatanın içerdiği kafein de alerjiye neden olabilir.
Margarin
Omega-3 alerjiyi önleme etkisine sahipken, omega-6 alerjiyi tetikleyebilir. Gıdalarda bu iki yağ asitlerinin dengede olması gerekir. Dengede olmaması durumunda özellikle margarin tüketiminde alerji görülebilir.
Kızartma ve Cips
Bazı kişilerde kızartmalar ve cipsler aşırı yağ içerdiğinden alerji ortaya çıkabilir. Genellikle kilo fazlası olan kişilerde ortaya çıkan bu alerji, söz konusu gıdalardan uzak durmayı gerektirir.
Salça
Salça çocukluk döneminde ortaya çıkan alerjiler arasında yer alır. Genellikle salça alerjisine domates alerjisi de eşlik eder.
Bal
Pek çok kişi balın alerjiye iyi geldiğini düşünse de aslında alerjiyi tetikleyen bir yönü vardır. Bal tüketimi alerjisi olan kişilere pek önerilmez.
Çiğ Soğan ve Sarımsak
Pişmiş halde sarımsak ve soğan tüketimi alerjiye neden olmasa da bazı kişiler bu gıdaları çiğ tükettiğinde vücutları alerjik reaksiyon gösterebilir.
Alerjisi Olanların Dikkatli Tüketmesi Gereken Yiyecekler
Bazı yiyecek ve içecekler tek başına alerjiye neden olmaz. Ancak mevcut alerjiyi tetikleme özellikleri de bulunabilir. Bu nedenle herhangi bir nesneye ya da gıdalara alerjisi olanların bu yiyecek ve içecekleri dikkatli bir şekilde tüketmesinde fayda olacaktır.
- Kakao içeren gıdalar
- Buzlu çay ve kahve
- Fast food gıdalar
- Fındık
- Yer fıstığı
- Yumurta
- Balık
- Kabuklu deniz ürünleri
- Glüten içeren gıdalar
- Soya içeren gıdalar
- Buğday içeren gıdalar