Bilişsel Terapi Nedir? | Bilişsel-Davranışçı Yaklaşıma Dair Bilmek İstedikleriniz

• Bilişsel Terapi Nedir?
• Bilişsel Terapi Hangi Psikolojik Sorunların Tedavisinde Kullanılır?
• Bilişsel Terapi Danışanlara Nasıl Yardımcı Olur?
• Bilişsel Terapi Alma Sürecinde Uzman Seçimi Nasıl Yapılır?

Bilişsel Terapi Nedir?

Bilişsel terapi – bilişsel-davranışçı terapi olarak da bilinir – çok çeşitli psikolojik sorunlar için diğer terapi yaklaşımlarına nazaran daha kısa süre içinde sonuç almanın mümkün olduğu bir psikoterapi yöntemidir.

Başta depresyon, anksiyete, panik bozuklukları, fobiler, alkol ve madde bağımlılıkları ile beraber pek çok kişilik bozukluğu için tercih edilen bilişsel terapi, önceki dönemlerde uygulanan psikoterapi tekniklerinden farklı olarak erken çocukluk dönemini değil, kişinin mevcut dönemde nasıl düşündüğüne, davrandığına ve iletişim kurduğuna odaklanır. Terapist, hastaya belirli davranışsal ve bilişsel değerlenmeler sunarak, ona düşünme sürecindeki önyargıları belirmede ve sorunlu düşünce ve davranış biçimlerini nasıl değiştireceği konusunda rehberlik eder.

Bu anlamda bilişsel-davranışçı terapi yönteminin eylem odaklı, işlevsel ve rasyonel olduğunu söylemek mümkündür. Öyle ki, bu yaklaşım, kişinin şu anda göstermekte olduğu olumsuz davranışları kendi çabası ile nasıl iyileştireceği konusunda rehber görevi görür; belirli bir süreç içinde, gerçek hayattaki sorunlarla başa çıkmada bağımsızlık ve etkililik kazanmasına yardımcı olur.

Bilişsel Terapi Hangi Psikolojik Sorunların Tedavisinde Kullanılır?

Çok sayıda araştırma ile etkinliği kanıtlanmış bir psikoterapi yaklaşımı olan bilişsel terapi yaygın olarak aşağıdaki mental sorunların tedavisinde tercih edilir:

• Minör ve major depresyon,
• Anksiyete bozuklukları,
• Travma sonrası stres bozukluğu,
• Uyku bozuklukları,
• Yeme bozuklukları & alışkanlıkları,
• Cinsel işlev bozuklukları,
• Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
• Madde ve alkol bağımlılığı,
• Bipolar bozukluklar
• Şizofreni,
• Fobiler.

Son dönemde yapılan bazı bilimsel araştırmalara göre bilişsel terapi, şiddetli olmayan mental sorunların tedavisinde, psikiyatri alanında kullanılan pek çok ilaçtan daha etkilidir; ancak danışanların büyük bir kısmı, bilişsel-davranışçı terapi alırken hekim tarafından reçete edilen ilaçları da kullanma yoluna gider. Özellikle bipolar bozukluk (manik depresyon) ve şizofreni gibi sorunların tedavisinde terapi ve ilaç kombinasyonu kullanılmaktadır. Bu konuda danışan adına karar verici olan elbette ki psikiyatrlardır.

Bilişsel-davranışçı yaklaşım ayrıca, psikolojik sorunların tedavi sonrası nüks etmesinin de önüne geçebilmektedir. Yukarıda da açıklamış olduğumuz gibi, kişiler terapi boyunca kendi kendilerine nasıl yardım edeceklerini öğrenirler; bu da, öğrenilmiş olan bu tekniklerin yaşam boyu uygulanabileceği anlamı taşır.

Bilişsel Terapi Danışanlara Nasıl Yardımcı Olur?

Kişinin düşünme kalıplarını olumlu bir şekilde değiştirme prensibi ile işleyen bilişsel terapi temelde, hafif ve şiddetli; tüm psikolojik vakalar için oldukça etkili sonuçlar sunan bir yaklaşımdır. Bilişsel-davranışçı terapi, başta kişi ve çevre için sorun yaratan düşünce ve dolayısı ile davranışların farkına varmayı ve bunları gerçekliğin ışığında yeniden değerlendirmeyi sağlar. Bu türden terapinin sağladığı diğer yararlar ise şöyledir:

• Zor durumlarla başa çıkmak için problem çözme becerilerini kullanma & bu becerileri geliştirme,
• Kendine güven duygusunu artırma,
• Korkulardan kaçmak yerine onları çözümleme davranışı kazanma,
• Kendini iyileşme becerisini geliştirme,
• Gelecek dönemde ortaya çıkabilecek psikolojik sorunları öngörebilme ve bunlarla nasıl başa çıkılacağını öğrenme,
• Zihni sakinleştirirken vücudu gevşetme.

Günlük yaşama dahil edilebilecek yararlı, pratik ve yardımcı stratejiler ile bilişsel terapi, davranış ve düşünleri yeni baştan kurgulamaya imkan tanır.

Bilişsel Terapi Alma Sürecinde Uzman Seçimi Nasıl Yapılır?

Bilişsel terapi, yalnızca psikoterapistlerin rehberlik edebileceği bir sürece işaret eder. Psikoterapist, bir meslek unvanı veya eğitim, öğretim veya ruhsatlandırma göstergesi olmaktan ziyade genel bir terimdir. Psikiyatristler, psikologlar ve ruh sağlığı eğitimi almış lisanslı profesyonel danışmanlar psikoterapist sınıfına girer. Dolayısı ile danışanın, kimden destek alacağı konusunda dikkatli davranması gerekir.

Bilişsel-davranışçı terapi alanında danışmanlık sunacak uzman seçiminde şu faktörlere dikkat etmek gerekir:

• Eğitim geçmişi: Uzmanın, psikolojik danışmanlık konusunda özel eğitim almış, yüksek lisans veya doktora derecesine sahip olması beklenir. Ruh sağlığı konusunda uzmanlaşmış olan tıp doktorları ile psikologlar terapiye rehberlik edebilir.
• Uzmanlık alanı: Bilişsel terapiye rehberlik edecek profesyonelin, danışanın sorunu ile ilişkili deneyimi olması önemlidir. Bazı durumlarda, terapistler yalnızca tek bir psikiyatri / psikoloji alanında uzmanlaşmayı tercih edebilir.