Bronşit Nedir?

Solunum yolunda yer alan solunum borularına bronş adı verilir. Virüs veya bakteri yerleşmesi sonucu bronşların iç zarlarında iltihaplanma meydana gelir. Bronşların iltihaplanması sonucu ortaya çıkan hastalığa bronşit denir. Bronşit nedeniyle bronşlarda balgam ve mukoza üretimi artar ve öksürük başlar. Bronşite yakalanma oranı kış aylarında artmaktadır. Akut ve kronik olmak üzere ikiye ayrılan bronşit, oluşum ve gelişim süresine göre birbirinden ayrılmaktadır.

Akut bronşit nedir?

Akut, tıp literatüründe aniden başlayan ve çabuk ilerleyen anlamına gelmektedir. Akut bronşit genellikle üst solunum yolu hastalıkları ve soğuk algınlığı, grip gibi hastalıkların ardından oluşabilir. Soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklar geçse dahi virüs ve bakteriler üst solunum yollarına yerleşmiş olabilir. Daha sonrasında ise virüs ve bakteriler bronşların iltihaplanarak şişmesine neden olur. İltihaplanan bronşlarda balgam artışı görülür. Hastanın öksürükle birlikte çıkarttığı balgam çoğu zaman renksizdir fakat balgamın rengi sarı, yeşile yakın veya kanlı da olabilir.

Akut bronşit sebepleri nelerdir?

Bulaşıcı bir hastalık olan akut bronşit öksürükle birlikte çevreye yayılır. Akut bronşite hava kirliliği, aşırı soğuk veya aşırı nemli hava, yaşanılan ortam gibi çevresel faktörlerin yanı sıra sigara kullanımı, ağızdan nefes almak gibi fiziksel faktörler de sebep olmaktadır. Akut bronşitin tedavi edilmemesi, yetersiz tedavi edilmesi hastalığın kronik bronşite dönüşmesine neden olabilir. Bu nedenle hastalığı hafife almamak ve hekime başvurmak gerekir.

Akut bronşit belirtileri nelerdir?

• Şiddetli öksürük,
• Ateş,
• Halsizlik,
• Hırıltılı nefes alma,
• Balgam

Kronik bronşit nedir?

Kronik tıp dilinde süreğen anlamına gelmektedir. Kronik bronşit, akut bronşite oranla kişiyi daha az rahatsız eder ve bu nedenle hastalık fark edilmeden ilerler. Kronik bronşitin nedenlerinin ilk sırasında sigara kullanımı gelirken akut bronşitte de yer alan çevresel ve fiziksel faktörler etkin rol oynamaktadır. Kronik bronşiti akut bronşitten ayıran bir diğer özelliği ise bulaşıcı olmamasıdır. Kronik bronşitin zamanında tedavi edilmemesi hasta için hayati önem taşıyabilir.

Kronik bronşit belirtileri nelerdir?
Kronik bronşitte de akut bronşitte olduğu gibi

• öksürük,
• ateş,
• balgam,
• hırıltılı nefes alma

gibi belirtiler gözlenir. İkisini birbirinden ayıran en önemli fark ise şiddetli öksürükle beraber balgamın en az 3 ay sürmesidir.

Ne zaman doktora başvurmak gerekir?
Aşağıdaki belirtilere sahipseniz doktora başvurmalısınız.

• Yaklaşık 3 haftadır devam eden öksürük
• Öksürüğünüz uykunuzu bölüyor veya engelliyorsa
• 4-5 gün devam eden hafif ateşiniz varsa
• Ateşiniz 38 derece ve daha yüksek seyrediyorsa
• Nefes darlığı çekiyorsanız
• Hırıltılı nefes alıyorsanız
• Yoğun balgam şikayeniz varsa
• Balgam pas rengindeyse
• Artan oranda yeşil balgam görülüyorsa
• Balgamınızda kan varsa

Bronşit nasıl tedavi edilir?
Bronşit hastanın durumuna göre farklılaşabilmektedir. Bronşitte ana amaç hastanın şikayetlerini hafifletmektir. Bu doğrultuda hastaya antibiyotik, ağrı kesici ve ateş düşürücü önerilebilir. Kronik bronşitte ise hastanın yaşam şeklini değiştirmesi gerekir. Sigarayı bırakmalı, tozlu ortamlarda bulunmamalı ve hava kirliliğinden kendini korumalıdır. Her iki bronşit türünde de bol su tüketimi büyük önem taşır çünkü tüketilen su bronşlarda biriken balgamın daha rahat çözülerek vücuttan atılmasını sağlar.

Evde bronşit tedavisi
Şiddetli öksürükle seyreden bronşitte, bulunulan ortam havasının kuru olması gerekmektedir. Bu nedenle evinizde hava nemlendirme cihazından yardım alabilirsiniz. Eğer hava nemlendirme cihazınız yok ise tencerede su kaynatarak buhar elde edebilirsiniz. Bronşitin yaygınlaştığı kış aylarında ise kalorifer peteklerinin üzerine koyacağınız su dolu kaseler havanın nemlenmesinde size destek olacaktır. Boğazınızdaki iltihabı temizlemek için portakal suyu tüketebilir, günlük ortalama 10 bardak su içebilirsiniz. Bronşit olduğunuz dönem eğer kullanıyorsanız evinizdeki kokulu mumlardan ve oda spreylerinden bir süre uzak durun. Ellerinizi sık sık yıkayarak steril tutmaya özen gösterin.

Risk faktörleri nelerdir?
Her hastalıkta olduğu gibi bronşiti de tetikleyen birtakım faktörler bulunmaktadır. Bunların başında sigara tüketimi gelirken bunu düşük direnç, kimyasal yaşam çevresi ve reflü takip etmektedir. Aktif sigara içici ya da pasif içici insanların, sigara içmeyen ve içilen ortamda dahi bulunmayan kişilere oranla akut veya kronik bronşit hastalığına yakalanma olasılığının yüksek olduğu belirlenmiştir. Kronik şartların gelişmesi veya kişilerin geçirdikleri hastalıklar sonucu bronşit oluşumu kolaylaşmaktadır. Yaşlılarda ve çocuklarda vücut direnci yetişkinlere oranla daha düşük olduğu için bronşit hastalığına yakalanma oranı daha yüksektir. Kimyasal gazlar, dumanlar, tekstil parçaları gibi nefes borusunu tahriş edici maddelerle sık sık karşılaşan kişiler de riskli grup içerisindedir. Reflüde ise mide yanmalarından kaynaklı nöbetler boğazı tahriş eder ve tahriş olan boğaz bronşite sebep olan virüs ve bakterilerin yerleşmesine elverişli hale gelir.

Bronşit ne kadar tehlikelidir?
Her bronşit atağı endişe yaratmamalıdır. Ancak ilerlemiş, gerekli ve yeterli tedavi edilmemiş bronşit zatürreye dönüşebilir. Eğer bronşitiniz tekrarlıyorsa doktora danışarak altta yatan sebep araştırılmalıdır. Yaşadığınız şikayetlerinizde kronik bronşit, astım, bronşiektazi, tüberküloz, sinüzit ve kistik fibrozis enfeksiyonlarının varlığı ve tanısı konulmalıdır.