Gastroenteroloji Nedir?

Gastroenteroloji, iç hastalıkları bölümüne dahil olan sindirim sistemi hastalıkları ile ilgilenen bilim dalıdır. Ağızdan anüse kadar tüm sindirim sistemi organlarının bozukluklarını inceler.

Hangi organları inceler?

• Ağız
• Yutak
• Yemek Borusu
• Mide
• Oniki Parmak Bağırsağı
• İnce Bağırsak
• Kalın Bağırsak
• Safra Kesesi
• Pankreas

Endoskopik tetkikler arasında gastroskopi, duodenoskopi, rektosigmoidoskopi, kolonoskopi gibi uygulamalar mevcuttur. Gastroenteroloji’de endoskopik tanı yöntemlerinin yanı sıra ultrason tekniğine de sıkça başvurulur.

Gastroenterolog kimdir?
Gastroenterolog, gastroentoloji bilim dalı ile ilgilenen hekime denir. Gastroenterologların dahiliye ihtisasından sonra, gastroenteroloji yan dal ihtisası yapması gerekir.

Hangi hastalıklarla ilgilenir?
Sindirim sistemi organlarının;

• Mide ülseri, mide kanamaları
• Reflü hastalığı
• Gastrit
• Sarılık
• Siroz
• Spastik kolon (irritabl bağırsak sendromu: İBS)
• Safra kesesi taşları ve iltihabı
• Hazımsızlık
• İshaller
• Kolitler (ülseratif kolit, chran)
• Kabızlık
• Karaciğer hastalıkları (A,B,C hepatit, siroz, karaciğer yağlanması, sarılıklar)
• Ailevi akdeniz ateşi
• Pankreas iltihapları
• Kanserler (yemek borusu, mide, bağırsak, karaciğer, pankreas)
• Hemoroid (mayasıl, basur)

gibi bilinen hastalıklarına çözüm arar. Yukarıdaki sıralı hastalıkları detaylı incelemek daha yararlı olacaktır.

Gastrointestinal kanal hastalıkları
Yemek borusu hastalıklarının genel adına gastrointestinal kanal hastalıkları denilmektedir. Yemek borusunda yutma güçlüğüne neden olan rahatsızlıklar, yemek borusuna kaçan kesici delici yabancı maddeler ve içilen zararlı yabancı içeceklerin sebep olduğu yemek borusundaki kanama ve tahribata uğramış alanların tanı ve tedavisi ile ilgilenilir.

Mide hastalıkları
Gastrit, mide ülseri, reflü hastalığı, mide kanserleri ve mideden kaynaklanan her türlü kanamanın tanı ve tedavisi ile gastroenteroloji bilimi ilgilenmektedir. Mideye kaçmış tehlikeli yabancı maddelerin çıkarılması da bu bilim dalının görevi içerisindedir.

Safra yolu hastalıkları
Safra kesesi taşları ve iltihabı, safra yolu hastalıkları ve kanserlerinin tanı ve teşhisi, safra yolu taşlarının çıkarılması ile bu bilim dalı ilgilenmektedir. Ayrıca ameliyat için geç kalınmış safra kanalı kanserlerine stent yerleştirilmesi gibi tedaviler gastroenterologların çalışma alanıdır.

Kolon hastalıkları
Spastik kolon, ülseratif kolit, crohn hastalığı, kolon kaynaklı kanamalar, divertiküller, kolon kanserlerinin teşhisi gibi alanlarda gastroenterologların çalışma alanına girmektedir.

Anal bölge hastalıkları
Hemoroid ve hemoroid kaynaklı kanama, anal fissür ve rektum kanserlerine tanı konularak bu hastalıkların tedavisi gerçekleştirilir.

Karaciğer hastalıkları
Gastroenterologların çalışma alanını oluşturan bir diğer hastalık ise karaciğerdir. Akut ve kronik hepatit yapan nedenlerin yanı sıra alkol ve ilaçların sebep olduğu karaciğer hastalıkları, karın zarında toplanan asitli sıvı hastalıkları, karaciğer sirozu ve yol açtığı kanamalar, sirozun neden olduğu böbrek yetmezliği ve siroz sonrası oluşan karaciğer kanserleri, karaciğer koması gibi hastalıkların tanı ve tedavisi ile gastroenterologlar ilgilenir.

Endoskopi nedir?
Endoskopi işleminin diğer bir adı da ‘gastroskopi’dir. Gastroskopi yapılırken yemek borusu, yemek borusuyla midenin birleştiği yer, mide, midenin çıkış kısmı ve oniki parmak bağırsağı tetkik edilir. Endoskopide söz konusu organların iç kısımları gelişmiş optik cihazlar aracılığıyla incelenir.

Endoskopi kimlere yapılır?

• 45 yaş üstü mide rahatsızlığı olanlara
• Bulantı, kusma, kilo kaybı gibi bulguları olanlara
• İlaçlı tedavinin mide şikayetini geçirmediği kişilere
• Üst sindirim sistemi kanaması olanlara
• Mide filminde şüpheli görüntü olanlara
• Mide kanseri öyküsü olanlara
• Teşhis edilemeyen karın ağrısı olanlara
• 50 yaş üstü ve uzun süreli reflü şikayeti olanlara
• Siroz hastalarına
• Mide ülseri saptanan hastalarda kontrol amacıyla
• Nedeni bulunamayan demir eksikliği yaşayan hastalara
• Tanısı konulamayan B12 vitamin eksikliği yaşayan hastalara

Kolonoskopi nedir?
Eğer kalın bağırsak için gastroskopi yapılıyorsa, bu işleme ‘kolonoskopi’ adı verilir. Kolonoskopide ucunda kamera olan bir boru ile anüsen girilir ve kalın bağırsak ile ince bağırsakların kalın bağırsağa komşu kısımları görüntülenir. Kolonoskopi işleminden önce bağırsakların temizlenmesi gerektiğinden hastaya müshil ilacı verilir. Kolon (kalın bağırsak) kanseri tanısında en güvenilir yöntemdir. Kolonoskopide kanser dışı kalın bağırsak hastalıkları (crohn hastalığı, ülseratif kolit vb.) teşhis ve takibi yapılabilmektedir. Bu yöntem ile kalın bağırsak kanamalarının tanı ve tedavisi sağlanarak hastalar ameliyat olmaktan kurtulabilmektedir.

Kolonoskopi kimlere yapılır?

• 50 yaş üzeri gruba bağırsak kanserinin erken tanısı için tarama amacıyla
• Bağırsak filmlerinde şüpheli görünüm olanlarda
• Demir eksikliği kökenli kansızlığın araştırılması amacıyla
• Bağırsak kanseri ve polip öyküsü olanlarda
• Makattan kanaması olan ya da dışkısında gizli kan saptanan hastalarda
• Aile genetiğinde kolon kanseri olanlarda
• Ülseratif kolit, crohn hastalığının takibinde
• Uzun süreli ishal şikayeti olanlarda

ERCP nedir?
Endoskopik bir girişim olan ERCP (endoskopik retrograd kolanjio pankreatografi) safra ve pankreas kanallarındaki tıkayıcı hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılır. ERCP’de özel bir endoskop kullanılır. Kullanılan endoskop ile oniki parmak bağırsaklarına açılan safra yolları incelenir. Safra ve pankreas kanallarındaki hastalıkların tanı ve tedavisini mümkün kılar.

MRCP nedir?
MRCP’nin açılımı ‘Manyetik Rezonans Kolanjiyo-Pankreatografi’dir. MRCP’de safra kanalları, safra kesesi ve pankreas kanalının görüntülenmesi MR cihazı ile sağlanır. Girişimsel bir işlem olmayan ve sadece teşhis amacıyla başvurulan MRCP yönteminin tedavi edici bir yanı yoktur. Ultrason, tomografi veya MRCP ile teşhis edilen safra ve pankreas kanalı ile ilgili hastalıkların tedavisi ERCP yöntemiyle yapılır.

Hangi tedavi ve işlemler yapılır?

• Yemek borusu hastalıklarının tanı ve tedavisi
• Mide, bağırsak hastalıklarının tanı ve tedavisi
• Safra kesesi ve safra yolu hastalıklarının tanı ve tedavisi
• Hepatit, siroz gibi karaciğer hastalıklarının tanı ve tedavisi
• Pankreas hastalıklarının tanı ve tedavisi
• Endoskopi işlemlerinin uygulanması
• Poliplerin ameliyatsız alınması
• Yemek borusu ve mide darlıklarının balon veya buji ile açılıp genişletilmesi
• Yemek borusu varislerinde band tedavisi
• Yemek borusu, mide, kalın bağırsak kanserlerinde beslenmenin sağlanmasının yanı sıra tıkanmanın önlenmesi için söz konusu organlara stent takılması
• ERCP ile safra yolları ve pankreas kanallarının görüntülenmesi
• ERCP ile safra yollarından ameliyatsız taş alınması
• ERCP ile safra yolları darlıklarında stent takılması
• Mideye endoskopik yöntemle beslenme tüpü takımı
• 24 saatlik pH ölçümü ile reflü tanısı konması
• Kapsül endoskopi uygulaması
• Endoskopik ultrasonografi (EUS) yapılması
• Diyetle kilo vermekte başarısız olunan obezitelerde diyete yardımcı mide balonu uygulanması