Güncelleme Tarihi: 6 Mart 2018
İshal hastalığı, özellikle bir enfeksiyondan dolayı meydana geldiyse, kısa bir süre içerisinde kendi kendine geçebilecek bir hastalıktır. Çocuklarda görülen ishalin iyileşme süresi ise genel olarak 4 ile 7 gün arsında değişir ve nadir olarak 2 haftayı aştığı görülür. Yetişkin kişilerde iyileşme süresi 2 ile 4 gün arasında değişir. Fakat enfeksiyonlar bazen 1 hafta ya da daha uzun sürede de iyileşebilir. İshalin iyileşme sürecinde sizler de bazı önlemler alarak bu süreyi kısaltabilirsiniz.
İshalin belirli bir süre boyuna geçmemesi durumunda ciddi bir sağlık sorununun işaret ediliyor olabileceğinden dolayı bir doktor ile görüşülmelidir. İshal ile ilgili bir diğer önemli detay ise, yetişkinlere tavsiye edilen ishal tedavileri ile çocuklara tavsiye edilen tedavi yöntemlerinin aynı olmamasıdır. Çocuklarda ve bebeklerde görülen ishal durumlarında acil bir şekilde doktora danışılmalıdır.
Bol Sıvı Tüketimi
İshal yaşıyorsanız vücudunuz çok fazla su ve tuz kaybeder. İshal ile birlikte kusma da görülüyor ise vücudun susuz kalmaması için gün içerisinde bol bol sıvı tüketilmesi gerekir. Suyu tek seferde çok fazla içmek yerine gün içerisinde sık sık az miktarda içmeniz tavsiye edilir.
Su ile birlikte tuz ve şeker içerikli olan diğer sıvıları da tüketebilirsiniz. Tuz sıvı kaybını yavaşlatır. Ayrıca şeker de vücudunuzun tuzu kolay bir şekilde emmesini sağlar. Su ile karıştırılmış olan, posası olmayan meyve suları, sporcu içecekleri ve yağsız tavuk suyuna çorba gibi sıvıları da bol bol tüketebilirsiniz. Gün içerisinde yeteri kadar sıvı alırsanız idrarınızın rengi açık sarı ve bazı durumlarda renksiz olacaktır.
Sporcu içeceklerini evinizde hazırlayabilirsiniz. Elma suyuna ufak bir çay kaşığı tuz katarak içebilirsiniz. İçeceğin tadını bozmayacak olan tuz aynı zamanda vücudunuzun su tutmasını da sağlar. İçecekleri içerken aşırı soğuk ya da aşırı sıcak olmamasına da dikkat etmelisiniz. İçecekler daima oda sıcaklığında olmalıdır.
Uzak durulması gereken içecekler: Şekerli, kafeinli ve alkollü içecekler, süt ve süt ürünleri kesinlikle uzak durmanız gerekenler arasındadır. Bu tür içecekleri tükettiğiniz zaman ishalin daha da kötüye gitmesine yol açabilirsiniz. Probiyotik içerikli olan yoğurt ve kefir dışındaki bütün süt ve süt ürünleri ishali kötüleştirir. İshal geçici olarak laktoz intoleransına sebep olabilir.
Bebek ve çocukların uzak durması gereken içecekler: Bebek ve çocukların vücudunun susuz kalmaması ishal sürecinde son derece önemlidir. Bebek ve çocuklar kusuyor olsalar dahi sık sık su içirilmelidir. Bu tür durumlarda ufak bir miktar su bile hiç su içmemelerinden daha iyidir. İshal olan bebek ve çocuklara meyve suyu ya da gazlı içecekler asla içirilmemelidir. Meme emerek ya da biberon ile beslenen bebeğiniz ishal olduysa, bebeğinizi her zamanki şekilde yedirmeye devam etmeniz tavsiye edilir.
Oral Redidratasyon Çözeltileri
İshal yaşanırken vücudun susuz kalma gibi bir riski varsa ya da su kaybı belirtileri kendisini göstermeye başladıysa, doktorunuz ya da eczacınız oral rehidratasyon çözeltilerinden yararlanmanızı tavsiye edebilir. Oral rehidratasyon çözeltileri, ufak paketlerde toz şeklinde yer alır. Eczanelerde reçetesiz olarak satılan bu çözeltileri kullanmadan önce doktorunuza danışmanız gerekmektedir. Su ile karıştırılarak içilen bu çözeltiler, vücudunuzun kaybettiği tuz, şeker ve önemli minerallerin geri gelmesini sağlar.
Çocuklara da bu çözeltileri verebilirsiniz. Fakat verilecek olan miktar çocuğunuzun yaşı, boyu ve kilosuna göre değişmelidir. Bu yüzden, çocuklara verilecek olan çözeltiler için de yine doktorunuza danışmanız gerekir.
Probiyotikler
Yoğurt ve gıda takviyeleri içerisinde yer alan probiyotikler ishalin tedavisinde etkilidir. Probiyotikler, bağırsaklarda yer alan yararlı bakterilerin yerini alır. Fakat elde edilen bilgiler ve yapılan araştırmalara göre probiyotiklerin ishal üzerindeki olumlu etkileri henüz %100 olarak kanıtlanmamıştır. Diğer yandan yapılan araştırmalar ise probiyotiklerin, antibiyotiklerden sonra meydana gelen ishale iyi geldiğini göstermektedir.
İshal İlaçları
İshal, genellikle ilaca duymadan tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Ancak doktorunuza danışarak alabileceğiniz ishal ilaçları iyileşme sürecini daha da hızlandırır. Fakat ilaçların yan etkileri, kullanım dozu ve kullanım süreleri ile ilgili detaylı bilgi almanız gerekmektedir. İlaçların bir kısmının kullanımının yalnızca birkaç gün ile sınırlı kalması gerekebilir.
İshal esnasında antibiyotik ilaç kullanılması tavsiye edilmez. Fakat virüs ya da özel bakteriler sebebiyle ishal ortaya çıktıysa antibiyotikler işe yarar. Bu duruma da yine doktorunuz karar vermelidir. Herhangi bir antibiyotik ile ishal tamamen geçirilemez.
Çocuklar mevzu bahis ise, ishal ilaçları tavsiye edilmez. Bu sebeple, doktorunuz uygun görmediği sürece çocuğunuza asla ishal kesici etkiye sahip olan ilaçları vermemelisiniz.
Katı Gıdalar
İshal olunduğu zaman katı gıda alınıp alınmaması konusunda uzmanlar ufak bir fikir ayrılığı yaşarlar. Genel olarak ise, kendinizi iyi hissettiğiniz zaman katı gıda yemeye başlayabilirsiniz. İshalin ilk 24 saatinde yalnızca sıvı gıdalar tavsiye edilir. Bu süreçten sonra ise hafif ve küçük öğünlerle yağsız ve baharatsız olan katı gıdaları tüketebilirsiniz.
Hangi Gıdalar Öneriliyor?
İshal olan kişilere pirinç, patates, muz, elma püresi ve haşlanmış sebze önerilmektedir. Tuzlu yiyecekler ise en fazla önerilen yiyecekler arasındadır. Eğer iştahınızı kaybettiğinizi düşünüyorsanız katı gıda tüketmek için kendinizi zorlamamalısınız. Bu tür durumlarda sıvı gıdalara yönelebilirsiniz.
Tahıllı gıdalar, lifli yiyecekler, yağlı veya aşırı tatlı olan gıdalar durumunuzu daha da kötüleştirebilir. Bu gıdalar dışında size dokunduğunu düşündüğünüz bir gıda var ise tüketmeyi bir süre boyunca kesmelisiniz.
Çocukların aşırı sıvı tükettiği durumlarda yeterince sıvı tükettirilmeden katı gıdalara geçilmemesi gerekir. Sıvı kaybı yaşayan çocukların bu belirtilerinin ortadan kaldırılması gerekir. Çocuklarda sıvı kaybı belirtisi yok ancak iştahı da yok ise sıvı gıdalar yedirmeye devam edebilirsiniz. Katı gıdaya geçiş yapmadan önce muhakkak iştahının yerine gelmesini beklemelisiniz.
İshal için Menü Önerileri
İshal yaşıyorsanız iştahınız genellikle pek fazla olmaz. Fakat ishalin daha çabuk geçebilmesi için ve vücudunuzun susuz, besinsiz kalmaması için uygun gıdaları tüketmelisiniz. Aşağıda yer alan menü önerileri ishalinize iyi gelebilecek ve daha hızlı geçmesini sağlayabilecek olan önerilerdir.
Kahvaltı: Sade kahvaltılar daha hızlı iyileşmenizi sağlar ve sağlığınız açısından da tüketmeniz gereken gıdalar alabilmenizi sağlar. İshal olunduğu zaman vücudun kaybettiği elektrolitlerin yerine koyulması kolaylaşır. Kahvaltıda potasyum açısından zengin olan muzu tüketebilirsiniz. Muz ile birlikte kızarmış beyaz ekmek de vücudunuza iyi gelir. Gündelik hayatınızda kepekli ekmek ya da tahıllı ekmek tüketiyor olabilirsiniz. Fakat ishal yaşandığı zaman bu tür ekmekler tüketmemelisiniz. Lif zengini tam tahıllı olan gıdaların sindirimi ishal sürecinde zor olabilir.
Öğle ve akşam yemekleri: Öğle ve akşam yemeklerinizde aşırı lif içermeyen, sade gıdalar ile hazırlanmış menüleri tercih etmelisiniz. Elma püresi, haşlanmış havuç veya pirinç lapasını öğle ve akşam yemeklerinizde yiyebilirsiniz. Fırında pişirilmiş veya haşlanmış şekilde hazırlanmış tavuğu ve çorbaları da yemeklerinize ekleyebilirsiniz. Bu yiyeceklerin tamamını tek bir öğünde tüketmenize gerek yoktur. Az ve sık şekilde yemek yemeniz ishalin daha hızlı iyileşmesi için daha iyidir. İshal olmuş kişilere süt ve süt ürünleri kesinlikle önerilmemektedir. Ancak yoğurt bu durumda ufak bir istisnadır. Yoğurt içerisinde yer alan iyi bakteriler ishalin daha hızlı iyileşmesine destek sağlar.
İshal olduysanız, gün içerisinde ufak atıştırmalıklar eklinde yemek yemelisiniz. Büyük porsiyonlar ile yemek yemenize gerek yoktur. Bu şekilde beslendiğiniz zaman yediğiniz yemeklerin hazmı da daha kolay bir hale gelir. Öğün aralarında antibakteriyel özellikli ve güçlü, kurutulmuş yaban mersini de atıştırabilirsiniz. Papatya çayı da gün içerisinde tüketebileceğiniz yararlı içecekler arasında yer almaktadır.
Kronik İshalde Uzak Durulması Gereken Yiyecekler
Beslenme düzeninde yapılabilecek olan değişiklikler kronik yani sık sık tekrarlayan ve uzun süreli olan ishal şikayetlerinin giderilmesi için yeterli olmaz. Fakat bazı gıdalardan uzak durmak ve azaltmak bu noktada yardımcı size yardımcı olabilir. Bu tür durumlarda tedavi planı uzman doktor tarafından belirlenmelidir.
Bağırsak rahatsızlıkları, uzun süreli enfeksiyon, gıda intoleransı gibi sebepler kronik ishale yol açar. Kronik ishal hastalarının uzak durması gereken yiyecekler aşağıdaki gibi yer almaktadır.
Yağlı yiyecekler: Özellikle patates kızartması gibi yoğun yağda kızartılarak tüketilen yiyecekler, tatlı ve çörek gibi pastane işi olarak nitelendirilen gıdalar, kremalı ya da yağlı etler ishali tetikler.
Süt ürünleri: Kronik ishal yaşayan kişilerin, doktor muayenesi sonrasında bazı gıdaları tüketmeyi bırakması gerekebilir. Süt ve süt ürünleri genellikle tüm ishal hastalarının kesmesi gereken gıdalar arasındadır. Süt, yoğurt, peynir ve dondurma gibi gıdalar tüketildikten sonra ortaya çıkan ishal problemlerinde ise laktoz intoleransı riski olabilir.
Buğday ve tahıllar: Ekmek, buğday unu ile hazırlanan yiyecekler, özellikle glütene karşı hassasiyeti olan kişilerde ishale yol açabilir. Glüten buğday ve diğer tahıllılarda yer alan bir protein biçimidir.
Acı yiyecekler: Aşırı acı biber, baharatlar ya da acı sos gibi tüm acı ürünleri yemeklerinizden uzak tutmalı ve tek başlarına da tüketmemelisiniz.
Lifli yiyecekler: Brokoli, mısır ve karnabahar gibi lif açısından zengin olan sebze ve meyveler ile birlikte soğan, sarımsak ve lahana gibi gaz yapabilecek gıdalardan da uzak durmalısınız.