Neden İshal Olunur? | İshalin Başlıca Sebepleri

• Neden İshal Olunur?
• Ne Zaman Sağlık Merkezine Başvurulmalıdır?
• İshale Ne İyi Gelir?
• İshali Önleme Yolları Nelerdir?

Neden İshal Olunur?

İshal, karın şişkinliği, gaz ve kramp ile karakterize olan, dışkının yumuşak ve sulu halidir. Tıp dilinde “diyare” olarak bilinen bu sorun sebebiyle bağırsak hareketleri hızlanarak, kişinin günde birkaç kez tuvalete çıkmasına sebep olur. Bununla beraber ishal, tüm yaş gruplarında en sık görülen hastalıklardan biridir.

Yaygın olarak çocukları ve ileri yaştakileri etkileyen ishal, genelliklere aşağıdaki sebeplere bağlı olarak ortaya çıkar:

• Bağırsağı ciddi bir biçimde enfekte eden “viral gastroenterit”,
• Kontamine gıdalardan alınan kampilobakter ve escherichia coli (E. coli),
• Özellikle kirli sularda bulunan Giardia lamblia, Entamoeba histolytica ve Cryptosporidium gibi parazitler,
• Yiyecek alerjisi ve laktoz intoleransı,
• Aşırı alkol tüketimi,
• Kolon ve pankreas kanseri ile karsinoid sendromu,
• Müshil ilaçlarının bilinçsiz bir şekilde kullanılması,
• Sindirim sistemini olumsuz şekilde etkileyen yiyecekleri & içecekleri tüketme,
• Çeşitli sebepler ile ortaya çıkan bağırsak enfeksiyonu,
• Radyasyon tedavisi ve kemoterapi,
• Zayıflama ameliyatları,
• Antibiyotikler başta olmak üzere, kanser, tansiyon ve gut hastalıklarının tedavisinde kullanılan birtakım ilaçlar,
• Şekersiz gıdalarda bulunan yapay tatlandırıcılar,
• Ülseratif kolit, Crohn hastalığı, iltihaplı bağırsak hastalığı, irritabl bağırsak sendromu, mikroskobik kolit, çölyak hastalığı ve divertikülit gibi bağırsak bozuklukları.

Pek çok insanı yılda birkaç kez etkilemesi normal olarak nitelendirilse de ishal sık aralıklarla ortaya çıkmaya başlamış ise, bir uzmana görünmek oldukça önemlidir. Özellikle 2 haftadan fazla süren vakalar kronik ishal olarak adlandırılır ve tedaviyi gerekli kılar.

Ne Zaman Sağlık Merkezine Başvurulmalıdır?

Yaygın olarak birkaç gün devam eden ishal, şiddetli karın ağrısı, ateş, dehidrasyon, rektal kanama, uyku hali veya kusma ile beraber görüldüğü ve uzun bir süre boyunca etkili olduğu durumda bir sağlık merkezine başvurmayı ihmal etmemelisiniz.

Öyle ki, belirli bir süre ve sabit bir şiddet seviyesinde devam eden diyare vücutta ciddi komplikasyonlara neden olabilir. İshal başta vücudun su kaybetmesi şeklinde açıklanan dehidrasyona sebep olurken, vücut fonksiyonlarını destekleyen sodyum, potasyum ve magnezyum gibi maddelerin kaybından, yani elektrolit dengesizliğinden de sorumlu olabilir. En kötü senaryoda ise, uzun süreli ishal sebebi ile böbrek yetmezliği ortaya çıkar.

Bunların yanı sıra, hâlihazırda bir sağlık sorunu yaşayanlar ile hamilelerin sağlık merkezlerine başvurmakta gecikmemesi önerilir.

İshale Ne İyi Gelir?

Çoğu durumda ishal evde tedavi edilebilir ve birkaç gün içinde kendiliğinden düzelir. Fakat bu süreçte bol bol su içmek ve sıvı tüketmek semptomları hafifletmek ve vücudun kaybettiği suyu geri kazandırmak adına oldukça önemlidir. Bilindiği gibi, diyareye bağlı olarak gelişen ağır hastalıkların en önemli nedeni su ve elektrolit kaybıdır. Bu sebeple ishalden muzdarip olan bebekler ve çocukların da bol sıvı tüketmesinin sağlanması da elzemdir.

Bununla beraber aşağıdaki önerileri dikkate almak da ishal ile ortaya çıkan belirtilerin ortadan kaldırılması konusunda size yardımcı olabilir:

• Muz, pirinç, elma püresi ve kızarmış ekmek gibi yiyecekler tüketin.
• Dışkınız eski formunu alana kadar katı yiyeceklerden uzak durun.
• Tek bir öğünde az miktarda yiyecek tüketin.
• Baharatlı ve yağlı yiyeceklerden uzak durun.

Ayrıca, bakteri, virüs veya parazit kaynaklı bir ishal vakası ile karşı karşıya iseniz, çevrenizdeki insanlara bulaşmasını engellemek için tuvalet kullanımının ardından klozeti dezenfekte etmeniz ve bu süreç boyunca evde kalmaya özen göstermeniz önerilir.

İshali Önleme Yolları Nelerdir?

Bulaşıcı özelliği bulunan ishali önlemek için yapabilecekleriniz şöyledir:

• Tuvalet ihtiyacını karşıladıktan sonra ve yemek yemeden veya yemek hazırlamadan önce ellerinizi sabun ve suyla yıkayın.
• Az pişmiş gıdalardan kaçının.
• Yalnızca hijyenine güvendiğiniz mekânlarda yemek yiyin.
• Çatal – bıçak gibi malzemeleri başkalarıyla paylaşmayın.

Tüketimi öncesinde sebzeleri tamamen arınana kadar suyla yıkayın.