Güncelleme Tarihi: 13 Aralık 2017
- Sağlıklı bir yeni doğan, 37. gebelik haftasını doldurmuş, 2500 – 4000 gr arasında doğmuş, aktif bir bebektir.
- İlk hafta, bebeklerin ödemleri çözüleceğinden %5-7 kilo kayıpları normaldir. Bir bebek, 10 günün sonunda doğum kilosuna ulaşır ve bir ayın sonunda 600 – 700 gr kilo alır.
- Yeni doğanda sarılık, önemli bir sorundur. Genelde yaşamın ilk haftasında olur. Erken doğan, iyi beslenmeyen ve kan uygunsuzluğu yaşayan ( Anneleri 0 iken, kendileri A veya B olan ya da anneleri (-) iken, kendileri (+) olan) bebeklerde daha sık görülür. Bu durum ihmal edilmemeli, çocuk doktoruna başvurulup, sarılık düzeyini ölçtürmelidir. Hekimin size sarılığın tehlikeli olup olmadığını söyleyecektir. Sarılık önce göz aklarından başlar, sonra yüzden gövdeye doğru, kollara doğru yayılır. Tedavi edilmemiş, sarılık çocuğun beyninde kalıcı hasar (zekâ geriliği, sağırlık, sara nöbetleri, istem dışı hareketler) bırakabilir.
- Yeni doğan bebek en erken 3 gün sonra yıkanmalı ve sonra göbeği hemen kurulanmalıdır. Islak göbek geç düşer ve sık iltihaplanır. Göbek 3-15 günler arası genelde düşer. Göbek düşünce, kanama veya akıntı olursa hekime başvurmalıdır. Göbekteki dışa doğru çıkıntı, göbek fıtığı olabilir. Bu fıtık zararsızdır. Genelde 1 – 2 yaşında kendiliğinden düzelir, ameliyata gerek kalmaz.
- Her bebeğe 15. günden en az 1 yaşına dek D vitamini verilmelidir. Bıngıldak denen ön kafa boşluğunun kapalı veya küçük olması önemli değildir. Günde en az 400 IU (3 damla) Dvit3, her bebeğe verilmelidir. Eksikliğinde <Raşitizm> denilen kemik zayıflığı hastalığı gelişir. Bu hastalıkta baş ve vücut çok terler, enfeksiyonlara direnç azalır, kemiklerde zayıflık, el bileğinde genişleme, bacaklarda çarpıklaşma, sağlam basamama, geç yürüme tespit edilebilir. Aktif D vitamini güneş ışığında bol olduğundan bebeklerimizi 2. aylarından sonra günlük 20 dk. ( saat 11 – 15 ) arası hariç güneş banyosuna uygun havalarda sokmamız çok uygun olur.
- Anneden gebelik boyunca geçen demir depoları vaktinde doğan bebeklere ilk 6 ay yeter. Bebeklere demir takviyesi gerekirse kilo başına 1 damla şeklinde ( örneğin; 7 kiloluk bebeğe 7 damla ) 1 yaşına dek verilir. Demir ilaçları bebekte sindirim sorunlarına, (ishal, kabızlık) yeşil, siyah dışkıya neden olabilir.
- 1. ayın sonunda bebeklerinizi kalça taraması için, USG’ye (ultrason) getirmeniz çok iyi olacaktır. Özellikle ilk bebekler, kızlar, sezaryen bebekleri, aile öyküsü pozitif olanlar ve başta ortopedik sorunları olan çocuklar, kalça çıkığı (gelişimsel kalça dizplazisi) açısından en riskli hastalardır. Kalça ultrasonu 1 – 3 ay arası yapılabilir. 3. aydan sonra yapılması çok uygun olmaz. Gerekirse 6. aydan sonra kalça grafisi çektirebiliriz.
- Yenidoğan bebekler ihtiyacı kadar uyur. İlk günlerde uyku ihtiyacı daha az olabilir. Sonraki günlerde daha fazla uyumaya gereksinim duyabilir. Sıklıkla temizlenmiş bir yatakta yenidoğan bebeklerin daha rahat uyuduğu bilinir.
- Bebekler 2 yaşına gelene dek yastıksız yatmalıdır. 2 yaşına dek bebekler için en ideal oda ısısı 22 derecedir. Bebekler bu döneme dek beslenme saatinden hemen sonra yatırılmamalıdır.
- Emzirmek için saat belirlenmemelidir. Yenidoğan bebekler acıktığında hemen emzirilmelidir. Emzirmenin ilk 10 dakikasından sonra gelen süt daha yağlıdır. Bu nedenle 10 dakika emdikten sonra bebeklerde doyma hissi başlar. Bu nedenle tek göğüsten emzirmeye ve diğer emzirme saatinde diğer göğüsten emzirmeye özen gösterilmelidir.
- Bebeklerin yeni doğduklarında dışkı sayısı 6 ila 8 arasındadır. Dışkı ilk günlerde yeşilimsi renktedir, sonraki günlerde ise sarıya döner.
- Bebeklerin tırnakları kendi gözlerine zarar vermesine neden olabilir. Bu nedenle ilk günlerde eldiven kullanılmalıdır. Sonraki günlerde ise bebeğinize özel bir tırnak makası ile tırnaklarını kesmeniz gerekir. Bebeklerin tırnaklarını kesmek için kırkının çıkmasını beklemenize gerek yok. Tırnaklar, tırnak yatağını geçtiğinde kesilmelidir.
- Bebekler midelerinde hava sıkıştığında hıçkırırlar. Hıçkırmaları gayet doğal bir durumdur. Herhangi bir hastalığın habercisi değildir.
- Doğumundan sonra ilk 3 ay bebeklere yalancı meme verilmemelidir.
- Hapşırmaları her zaman üşüttükleri anlamına gelmez. Bebekler burunlarında biriken mukusu ya da salgıyı atmak içi sıklıkla hapşırabilirler.
- Bebekler 6 aylık olana dek gülümsemez ve ses çıkaramaz. Bu nedenle 6 aylık olana dek sadece ağlarken ses çıkarabilirler. Bu süreçte bebeklerin seslerini kullanmasını beklemeyin. Aynı zamanda gülümseme ya da gülme gibi mimikler de yapamazlar.
- Beslenmesi için mutlaka ağlamasını beklemeyin. Bebekler acıktığında davranışları biraz değişebilir. Bu davranışlar ağız hareketlerini sıklaştırması, emme hareketi yapması, uzanmaya çalışması olabilir. Bu hareketleri gözlemlemeye çalışın. Zamanla acıktığını anlayıp hemen emzirebilirsiniz. Ağlamasını beklemeden emzirmeniz bebeğinizin çok daha huzurlu olmasını sağlar.
- Bebeğin doyduğunu kafa hareketinden anlayabilirsiniz. Bazen birkaç dakikada doyabilir ancak bazen de doyması 15 dakika sürebilir. Kafasını memeden ters yöne çeviriyorsa ara vermek istemiş de olabilir. Kucağınızda, memeye yakın yerde tutmaya devam edin. Birkaç dakika bekledikten sonra yeniden memeye yaklaştırın. Eğer yine kafasını çeviriyorsa doymuş demektir.
- Bebeklerin bıngıldağının kapanması 6 ay sonrasında başlar ve 18 aya kadar devam edebilir. Eğer 6 aydan önce ya da 18 aydan sonra bıngıldak kapanıyorsa mutlaka hekime danışmanız gerekir.
- Annede vitamin eksikliği olmaması durumunda ilk 6 ay bebeklerin vitamin desteğine ihtiyacı olmaz. Ancak D vitamin için güneşe çıkarılmaları gerektiği de unutulmamalıdır.
- Yenidoğan bebeklerin vücudunun silinmesi yanlıştır. Bebekler doğduklarında tüm vücutları özel bir yağ tabakası ile kaplı olur ve bu yağ tabakası bebeklerin vücut ısılarını korumalarına yardımcı olur. Bebeğin vücudunu silmeniz verniks isimli bu yağ tabakasından arınmasını sağlayacağı için üşümelerine sebebiyet verir.
- Annenin hormonları nedeniyle bebekler emzirilmeye başladığında memelerinde büyüme olabilir. Bu son derece normal bir durumdur. Asla memelerin sıkılmaması ve ovulmaması gerekir. Çok kısa sürede bebeğin memeleri normale dönecektir.
- Bebekler doğdukların 20 ila 25 cm mesafeyi görebilirler. Sizi görebilirler ve sesinizi duyabilirler. Bu nedenle bebeğinizle sıklıkla konuşabilirsiniz. Annenin sesini duymaları bebeklerin daha huzurlu olmasını sağlayacaktır. Sıklıkla kucağınıza almanızda hiçbir sakınca yok. Aksine bebeklerin anne sıcaklığını hissetmeleri sakinleşmelerine yardımcı olur.
- Bebekler doğduklarında kafa şekilleri değişik görünebilir. Çünkü baş kemikleri üst üste binmiş bir durumda dünyaya gelirler. Bebeklerin kafalarındaki şekil bozukluğu birkaç günde kendiliğinden düzelir. Endişe edilecek bir durum değildir.
- Yenidoğan bebekler gözleri açık uyuyabilirler. Bu durum da ailelerde endişe yaratmamalıdır. Ayrıca ilk 3 hafta boyunca ağladıklarında göz yaşı dökmezler. Bu durum da normal bir süreçtir.
- Yenidoğan bebekler banyo yaptıklarında çok daha rahat uyurlar. Her gün banyo yapmalarında herhangi bir sakınca yok. Ancak ciltlerinin kuruyacağını ve uygun bir ürünle ciltlerini nemlendirmeniz gerektiğini unutmayın.
- Bebeklerin kulakları balmumuna benzeyen bir salgı salgılar. Bu salgı kulakların kendiliğinden temizlenmesini sağlar. Fakat bazen yeni doğan bebeklerde kulak iltihabı da gelişebilir. Bu iltihabın kulak salgısı ile karıştırılmaması gerekir.
- Bebekler 4 saatte yarım saati uyanık geçirirler. Bu nedenle emzirme için uyandırılmaları gerekebilir. Eğer bebek kendiliğinden uyanmadıysa 3 saatte bir uyandırılıp emzirilmesi gerekir.