Güncelleme Tarihi: 1 Aralık 2020
Böbrek Taşı Düşürme
Böbrekte yer alan taş belirli boyutlarda olduğu zaman üreter içerisine düşer. Fakat 1 cm üzerindeki taşlar nadiren ise 1.5 cm çapındaki taşlar ise çoğu zaman kanala düşmez. 4 mm. Altındaki böbrek taşları ise klinik olarak değerlendirilmez. Bu taşlar üreter kanalına düşseler dahi rahat bir şekilde cerrahi tedavi gerektirmeden kendiliğinden düşer. 4 ile 6 mm. Arasındaki taşlar ise büyük oranda hafif tedaviler ile düşürülür. 6 mm’den büyük olan taşlar ise zor ve ağrılı bir şekilde düşer.
Böbrek içinde yer alan taşlara ESWL (Şok dalga litotripsi) ile taş kırma uygulandığı zaman, taş parçaları kontrolsüz şekilde kırılır. Bu durum taşın kırılmasından sonra üreter içerisinde parçalar halinde yer almasından dolayı ağrıya sebep olur. Bazı olgularda kırılan taş ile üreter kanalı arasında taş yolu adı verilen bir rahatsızlık da ortaya çıkabilir. Bu tür durumlarda endoskopik cerrahi ile idrar kanalına girilmesi ve lazer ile taşın kırılması gerekir.
Böbrek Taşı Neden Olur?
Böbrekler insan vücudunun sağ ve sol yanında yer alan fasulyeye benzer bir şekli olan karnın arka duvarını meydana getiren kas önündeki organlardır. Böbreklerin vücut içerisindeki işlevi, kanda yer alan zararlı maddeleri filtrelemesi ve idrar şeklinde dışarı atmasını sağlamaktır. Aynı zamanda böbrekler vücudun tuz ve su dengesini sağlayarak, devamlılığının sürdürülebilmesini de sağlar.
Kan içerisinde aşırı alınan ya da vücutta oluşan maddeler yüksek miktarda oluşmaya başlarsa ve bununla birlikte kişi az su tüketmeye bağlı bir idrar sorunu yaşıyorsa bu maddeler yüksek yoğunlukta idrar ile atılır. Yoğun maddelerin belirli bir eşik yoğunluk değerini geçtiği durumlarda ise kristalleşmesi başlar. Kristaller, birbirlerine yapışarak kumları meydana getirir ve kumlar da birleşerek böbrek taşını meydana getirir.
Böbrek taşının yapısı onun içeriğine bağlı olarak değişkenlik gösterir. En sık karşılaşılan böbrek taşı yapısı kalsiyum ve oksalat birleşiminden oluşan böbrek taşıdır. Ürik asit, kalsiyum fosfat ve sistin taşları da görülür.
Böbrek Taşı Belirtileri Nelerdir?
Böbrek taşı hastalığında en sık rastlanan belirti böbrek bölgesindeki şiddetli ağrıdır. Ağrı bazı zamanlarda çok hafif de olabilir. Taş, vücut için yabancı bir cisim olduğundan dolayı idrarda enfeksiyon yaparak böbrek iltihabına ve yüksek ateşe de sebep olur. Böbrekteki iltihap alınmazsa idrar yaparken yanma yaşanır.
Böbrek havuzu ya da üreter kanalı içerisinde taşın ufak hareketler yapması kanamaya yol açar ve idrarda kan görülür. Böbrek taşındaki ağrı ateş ya da idrar yaparken yanma gibi temel belirtiler gösterir. Bu belirtiler bazı zamanlarda beraber görülür. Ani ve şiddetli ağrılar, mide ve bağırsak kaslarında spazma yol açar. Bulantı ve kusma görülebilir.
Böbrek Taşı Ağrısı Nasıl Geçer?
Şiddetli yaşanan böbrek taşı ağrılarında bulantı ve kusma görülür. Bu ağrılar için ağrı kesiciler etki etmez. Bu sebeple ilk olarak uzman bir doktora gözükmeniz gerekir. Kalça ya da damardan yapılacak olan ağrı kesiciler ağrınızın azalmasını sağlar. Böbrek kapsülünde yer alan gerilmeler idrar kanalında spazma yol açar. Bu ağrıların ve spazmın azaltılması için sıcak uygulamalar işe yarar. Spazm azaldığı zaman taş etrafında bir miktar idrar aşağıya doğru süzülür. Bu durum böbrek havuzundaki su basıncının azalmasını sağlar. Böbrek kapsül gerginliği azalır ve ağrı azalır.
Ağrı kesicilere rağmen ağrının devam ettiği durumlarda kişiler mutlaka uzman doktora başvurmalıdır. İdrar yolundan endoskopik olarak girilerek idrar drenajı sağlanarak geçici tüp yerleştirilmesi yöntemi ile ağrı giderilir. Yüksek ateş ve enfeksiyon durumlarında drenaj için tüp yerleştirme yöntemi uygulanır.
Böbrek Taşı Düşürmeye Ne İyi Gelir?
Böbrek taşını düşürmek ya da kum dökülmesini sağlamak için pek çok farklı bitkisel karışım mevcuttur. Bu karışımlar ile birlikte aynı zamanda beslenmenize de dikkat etmeli ve gündelik aktivitelerinizi bir düzene oturtmalısınız.
Lifli Besinler: Yeni taş ve kumun meydana gelmesini engellemek için dengeli ve düzenli beslenmeniz gerekir. Lif açısından zengin olan gıdaları tercih ederek oluşumu engelleyebilirsiniz. Meyve ve sebzeleri daha sık tüketmelisiniz. Ayrıca oksalat açısından zengin olan buğday kepeği, ceviz, siyah çay, kakao ve ıspanaktan uzak durmalısınız.
Egzersiz ve Sıvı Tüketimi: Böbrek taşı olan kişilerin hızlı kilo vermeleri zararlıdır. Kilo kayıpları böbreklerin zarar görmesine neden olabilir. Hızlı bir şekilde kilo vermek yerine egzersiz hareketleri ile taş düşürmeyi desteklemeniz gerekir. Günlük aktiviteler size bu süreçte yardımcı olacaktır. Bol hareketli bir yaşam tarzını benimsemeniz ve bol sıvı tüketmeniz büyük bir önem taşır. Ancak sıvı alımında aşırıya kaçmamanız da gerekir. Günlük olarak 1.5 veya 2 litre civarı su tüketmeniz yeterli olacaktır.
Böbrek Taşı için Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
Böbrek taşı, herhangi bir belirti vermeyebilir. Bazı zamanlarda yaşanan şiddetli ağrılar rahatsız edici boyutlara ulaşır. Bu tür durumlarda belirtiler dikkate alınmalıdır. Taş düşürme sürecindeki kişinin hijyenine dikkat etmesi gerekir. Taş oluşumu meydana geldiği zaman yaşam tarzı, sıvı tüketimi ve beslenme ekstra önem kazanır. Diyet ürünler üriner sistemde daha fazla taş oluşumuna sebep olur. Bu yüzden bu ürünlerden uzak durulmalıdır. Dikkat edilmesi gereken diğer detaylar:
- Tuz tüketimi kontrol altında tutulmalıdır. Tuzun az tüketilmesi böbreklerin yorulmasını engeller.
- Doymuş yağlardan uzak durulmalıdır. Doymuş yağlar yerine, Omega 3 içerikli besinler tüketilmelidir.
- Süt ürünleri tüketiminde aşırıya kaçılmaması gereklidir. Aşırı tuzlu olan süt ürünlerinden uzak durulması gerekir.
- Karbonhidrat tüketimi kontrol altında tutulmalı ve aşırıya kaçılmamalıdır.
- Oksalat açısından zengin olan gıdalar olan kakao, çikolata, ıspanak ve pancar gibi gıdalardan uzak durulmalıdır.
Böbrek Taşı Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Teknolojinin ilerleyişi ile birlikte böbrek taşı ameliyatları artık daha güvenilir ve pratik bir biçimde yapılabilir hale geldi. Kıvrılabilen ince ve uzun endoskopik cihazlar ve lazer teknolojileri bir arada böbrek taşı ameliyatı için kullanılır durumda. Böbrek taşları için ameliyat gereken durumlarda genellikle “Fleksibl Endoskopik Lazer” kullanılır. 4-5 cm boyutlarındaki taşlar bu yöntem ile tedavi edilir. Her iki böbrekte taş olduğu durumlarda hastaların pozisyon değiştirmeden iki üreter kanalına da girilir ve taş tedavisi yapılır.
Böbrek Taşı Ameliyatı Kaç Günde İyileşir?
İyileşme süreciniz uygulanacak olan ameliyata, ameliyatta kanama olup olmamasına ve böbreğinizin fonksiyonuna göre değişkenlik gösterebilir. Ayrıca hastaların farklı kalp, akciğer hastalıkları olup olmadığı da iyileşme sürecini belirler. Genellikle hastalar ameliyatın ertesi günü veya 2. günü evlerine yollanır. Kapalı böbrek taşı uygulaması yapıldığı zamanlarda ise ameliyattan hemen sonra hastalar gündelik hayatına dönebilirler.
Böbrek Taşı Kendiliğinden Düşer mi?
Genellikle kadınlarda ameliyat kararı alınmadan önce taşın kendiliğinden düşüp düşmeyeceği ile ilgili değerlendirmeler yapılır. Kadınlar, erkeklere göre böbrek taşını düşürmeye daha yatkındır. İlaç tedavileri ise 1 cm’den küçük olan böbrek taşlarında uygulanır ve bu boyutlara sahip olan taşların düşme ihtimalleri söz konusudur. Hastaların daha önce taş düşürme hikayeleri mevcut ise bu hastaların taşı kendiliğinden düşürme oranları daha yüksek olur. Fakat idrar kanalında darlık olan kişiler, düşük böbreği olanlar, böbrek yapısında düşüklük ve dönme gibi durumlar mevcut olan kişilerin taşları kendiliğinden düşürebilmesi zor olabilir. Bu tür kişilere müdahale yapılması gerekir.
Böbrek Taşı Tedavisinden Sonra Nelere Dikkat Edilmeli?
Böbrek taşını tedavi ettirmek kadar bir daha taş oluşmaması için dikkat edilmesi gereken adımlar da önemlidir. Tedavi sonrasında taş oluşumunu engelleyebilecek adımlara dikkat edilmelidir. Ailede daha önce böbrek taşına rastlandıysa ve çocuk yaşta taş hastalığı geçirildiyse, tekrarlayan taş düşürme görülür. Bu sebepten dolayı ilk önce metabolik analiz yapılması gerekebilir.
Metabolik analiz, idrarda taş oluşumunu engelleyen maddelerin seviyesinin tespit edilmesini sağlar. Kan tahlilleri ile de taşı meydana getiren maddelerin (kalsiyum, ürik asit) seviyesine ve paratiroid hormon seviyesine bakılır.
Böbrek Taşı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Böbrek taşı kırma operasyonlarında böbrek zarar görür mü?
Hayır, böbrek taşı kırma operasyonlarında böbrekler zarar görmez.
Böbrek taşı kimlerde olur?
Net olarak bilinmeyen sebeplerden dolayı gelişmiş ülkelerde son yıllarda böbrek taşı hastalarında artış görülüyor. Erkeklerin ise kadınlardan daha fazla bu sorunu yaşadığı biliniyor. Böbrek taşları genellikle 20 ile 40 yaş aralığındaki kişilerde oluşuyor.
Lazer ile taş kırma işlemi ameliyat mıdır?
Evet, klasik ameliyat tanımlarına uymamasına rağmen lazer ile taş kırma işlemi aslında bir endoskopik ameliyat olarak adlandırılır. Bu işlem hastanede yatmanızı gerektirmez ve anestezi altındayken size uygulanır.
Böbrek taşları kalıtımsal mı?
Böbrek taşı rahatsızlığı yaşayan hastaların sık sık böbrek taşı rahatsızlığı geçirmiş olan yakınları olduğu biliniyor. Böbrek taşları kalıtımsal olabilir.
Böbrek taşının düştüğünü nasıl anlarım?
Ağrılarınız bir anda kesildiyse, idrar yaparken bir parçanın çıktığını hissettiyseniz ve uzun süredir ağrı yaşamıyorsanız böbrek taşınız düşmüş olabilir.
Böbrek taşı için böbrek filmi çektirme gerekli mi?
İdrar tahlilleri, üriner sistemin ultrasonu ile birlikte böbrek taşının teşhisi için gerekli olan tetkikler arasındadır.
Böbrek taşımın çeşidini nasıl anlarım?
Böbrek taşınızın hangi çeşit olduğunu anlayabilmeniz için idrar analizleri gerekir. Ancak bu analizler ile de hangi çeşit olduğunun saptanması imkansızdır. Bu analizler, yakın oranlarda tahminleri ortaya çıkartır.
Böbrek taşı nasıl teşhis edilir?
Böbreğin yer aldığı yan kısımlarda ağrı, sık idrar, sürekli idrar hissi, idrarda kanama, bulantı, kusma gibi durumlarda böbrek taşından şüphelenilir.
Kapalı böbrek taşı ameliyatının avantajları nelerdir?
Kapalı ameliyatlardan sonra hastalar çok hafif ağrı hissederler. Ayrıca taşın yeri ve uygulanacak olan işleme göre hastalar genellikle aynı gün veya 2. gün normal hayatlarına dönebilirler.
Açık böbrek ameliyatına hangi durumlarda ihtiyaç duyuluyor?
Açık böbrek ameliyatına olan ihtiyaç günümüzde neredeyse yok denebilecek seviyededir.
Taş kırma (ESWL Şok Dalga) nedir?
ESWL, vücuda dışarıdan ses dalgaları verilmesi ve taşın kırılması işlemine verilen isimdir. Ses dalgaları taş üzerine yoğunlaşır ve taşa yüklenmiş olan enerji sayesinde taş parçalanır.
ESWL yöntemi güvenilir mi?
ESWL yöntemi günümüzde en fazla uygulanan taş kırma yöntemidir ve tamamen güvenilir bir yöntemdir.
Sigara kullanıyorum, böbreklerim olumsuz etkilenir mi?
Sigara, insan sağlığına zararlıdır. Sigara kanserojen etkiye sahip olduğu gibi aynı zamanda kalp, damar ve solunum sistemine de zarar verir. Sigara böbrek, üreter ve mesane kanseri gelişimini de hızlandırır.
Gündelik tuz tüketimi ile böbrek sağlığı arasında bir ilişki var mı?
Günlük tuz tüketim oranı ülkemizde 18 gramdır. Batı toplumlarında ise bu oran 9 gram civarındadır. Aşırı tuz tüketimi böbreklerin daha fazla çalışarak yorulmasına yol açtığı gibi aynı zamanda böbrek taşı oluşumuna da yol açabilir.
Böbrek taşı ağrısı mide bulantısı yapar mı?
Evet, böbrek taşı belirtileri arasında mide bulantısı da yer almaktadır.