Probiyotik Hakkında Bilmek İstediğiniz Her Şey | Yararları & Kaynakları

• Probiyotik Nedir?
• Probiyotiklerin Yararları Nelerdir?
• Probiyotik Eksikliği Durumunda Ortaya Çıkan Sorunlar
• İçeriğinde Probiyotik Bulunan Besinler
• Probiyotik Tüketiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Probiyotik Nedir?

Probiyotikler, genellikle gıda takviyesi olarak tüketilen ve vücudun mikrobiyal ekolojisini olumlu yönde etkileyebilen canlı bakteri ve mayalardır. Uzun yıllardır süregelen çalışmalar – özellikle 1990’ların ortalarından bu yana gerçekleştirilen klinik araştırmalar –  belirli canlı bakteri türlerini içeren yiyecekler ve takviyelerle pek çok hastalığın önlenebileceğini ve hatta tedavi edilebileceğini göstermektedir.

Probiyotikler temelde, hâlihazırda vücutta bulunan bakteriler gibi çalışır. Bilindiği gibi, her normal, sağlıklı bağırsakta 500’den fazla farklı türü temsil eden tahmini 100 trilyon mikroorganizma yaşar. Bu mikroorganizmalar, kişiyi hasta etmez, bunun tam tersi biçimde birçoğu faydalıdır. Bağırsakta yaşayan bakteriler, vücuda dışarıdan nüfuz eden patojenleri (zararlı mikroorganizmaları) kontrol altında tutar, sindirime ve besin emilimine yardımcı olur ve bağışıklık fonksiyonuna katkıda bulunur.

Probiyotiklerin Yararları Nelerdir?

Probiyotiğin en yaygın biçimde bilinen faydası sindirim sistemi ile ilişkilidir. Öyle ki, pek çok uzman tarafından tembel bağırsak veya irritabl bağırsak sendromu gibi sindirim sistemi bozuklukları için probiyotik takviyeleri önerilmektedir. Gastrointestinal hastalıkların tedavisine yardımcı olmasının yanı sıra, probiyotikler erken yaşlarda düzenli olarak vücuda alındığında çocuklarda alerji gelişimini geciktirirken, üriner ve vajinal enfeksiyonları da önlemede oldukça etkilidir.

Diğer potansiyel faydalar ise şöyledir:

• Özellikle antibiyotikler nedeniyle ortaya çıkan ishalin hızlı bir biçimde tedavi edilmesinde önemli rol oynar,
• Clostridium difficile’nin neden olduğu sindirim sistemi enfeksiyonunun önlenmesinde etkilidir
• Önleyici tedavilerle beraber, mesane kanserinin nüksetmesini engeller,
• Ülser ve gastrit gibi mide rahatsızlıklarını hafifletir (ülsere neden olan H. Pylori bakterisinin etkisini azaltarak),
• Çocuklarda egzama (sedef) görülme olasılığını azaltır,
• Alerjileri ve soğuk algınlığını önlemede etkilidir,
• Tekrarlayan ve kısa süreli karın ağrısının tedavisinde kullanılır,
• Bağırsak hareketleri zihnin çalışma şeklini etkilediğinden, anksiyete ve depresyon gibi mental sağlık sorunlarının ve birtakım nörolojik sorunların tedavisini destekler,
• Düzenli kullanımda kandaki toplam kolesterol seviyesini önemli ölçüde azaltır,
• Yüksek tansiyonu önlemeye yardımcı olan D vitamini seviyelerinde artışa yol açar ve bununla bağlantılı olarak kan basıncını düzenler,
• Kronik yorgunluk sendromu gibi rahatsızlıkların ortadan kaldırılmasında etkilidir.

Bunların yanı sıra, hamilelik esnasında anne adayının probiyotiklerden zengin besinleri düzenli olarak tüketmesi durumunda, anne sütü de yararlı mikroorganizmalar yönünden güçlü hale gelir. Elbette ki hamilelik döneminde nasıl bir beslenme düzeni benimsemek gerektiğini, öncelikle bir kadın doğum uzmanı ile görüşmek gerekir.

Probiyotik Eksikliği Durumunda Ortaya Çıkan Sorunlar

Yukarıda bahsetmiş olduğumuz yararlardan hareketle, kişinin yeterli miktarda probiyotik almaması durumunda aşağıdaki sorunların görülmesi olasıdır:

• Kabızlık,
• Midede sürekli şişkinlik hissi,
• Hazımsızlık,
• Bağırsak sisteminde aşırı gaz,
• Belirli yiyeceklerin sindirilememesi,
• Uyku bozuklukları veya sürekli yorgunluk,
• Egzama gibi cilt rahatsızlıkları,
• Belirli yiyeceklere karşı alerji geliştirme,
• Diyette veya egzersiz alışkanlıklarında bir değişiklik olmamasına rağmen kilo alma veya kaybetme,
• Bağışıklığı da etkileyen sistemik iltihaplar ve bu iltihapların kısa süre içinde kendini tekrar etmesi.

Bu tür sorunlarla karşılaşmamak adına, bağırsaktaki faydalı bakterilerin artmasını teşvik eden probiyotiklerden yararlanmak iyi bir fikirdir. Fakat her probiyotik yüksek kaliteli ve faydalı olmadığından, bir beslenme uzmanından görüş almak ilk aşamada yapılması gerekenlerdendir.

İçeriğinde Probiyotik Bulunan Besinler

Hem bedensel hem de zihinsel sağlığı geliştirmeye yarayan faydalı mikroorganizmaları vücuda almanın en iyi yolu gıda maddeleridir. Doğal probiyotik içeren maddeler aşağıdaki gibidir:

• Ev yapımı yoğurt & ayran,
• Kefir (yoğurttan daha güçlü bir kaynak olarak kabul edilir),
• Tarhana,
• Yağlı süt,
• Yağlı & yumuşak peynir,
• Soya bazlı ürünler & içecekler,
• Pastörize edilmemiş turşular (özellikle evde yapılanlar önerilir),
• İşlenmemiş tahıl ürünleri,
• Kombu çayı,
• Mikro yosunlar,
• Kurubaklagil,
• Sirke,
• Arı poleni,
• Fermente edilmiş siyah veya yeşil çaydan oluşan Kombucha.

Probiyotik Tüketiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Gerektiğinden fazla probiyotik, sindirim sistemini olumsuz etkileyip, bağırsak florasını bozabileceğinden öncelikle bir uzmana danışmak şarttır. Uzmanın önerileri ile probiyotik tüketimine başlandığı durumda, yararlı mikroorganizmaların etkilerini görebilmek için en az 2 hafta boyunca düzenli bir şekilde takviyeleri kullanmak & doğal ürünleri tüketmek elzemdir. Bu noktada istenilen etkinin hemen görülemeyeceğini kabul etmek gerekir.

Doğal bir biçimde sindirim sisteminde bulundukları için probiyotikler genellikle güvenli kabul edilir ancak bağışıklık fonksiyonu bozulmuş insanlar için bir risk taşıyabilir. Bu sebeple, özellikle immün yetmezlik, kısa bağırsak sendromu, santral venöz kateter ve kalp kapak hastalığı gibi sorunlar yaşayan kişiler ile prematüre bebeklerin probiyotik takviyesi alması sakıncalı olabilir.

Buna ek olarak, bağışıklık sistemi baskılayan, özellikle HIV, AIDS vb. hastalıkların tedavisi için kullanılan ilaçlarla beraber probiyotiklerin tüketilmemesi önerilir. Aksi durumda, ciddi sonuçlarla karşılaşma ihtimali oldukça yüksektir. Benzer şekilde, antibiyotiklerin pek çoğu ishale neden olduğundan, bu tür ilaçların kullanımı esnasında probiyotik içeren besinleri aşırı miktarda tüketmemek önerilir.

Bununla beraber, metal maddeler ile probiyotiklerin temasından da kaçınılmalıdır. Son dönemde yapılan araştırmalar, bu maddelerin yararlı mikroorganizmaların etkisini azalttığını göstermiştir.

Ayrıca önemli bir not olarak, test ve onay sürecinden geçmeyen probiyotik & diyet takviyelerinden, sağlığın olumsuz bir biçimde etkilenmemesi adına uzak durmak şarttır. Vücuda yarar sağlaması için, üretimi yapılan ürünlerin içinde yalnızca güvenirliği tespit edilmiş bakteri türlerinin bulunması gerekir. Bu sebeple, yalnızca güvenilen markalardan ürün teminini sağlamak, etiketleri ayrıntılı bir şekilde okumak ve en önemlisi alınacak ürünle ilgili olarak bir uzmandan fikir istemek oldukça önemlidir.