Güncelleme Tarihi: 9 Şubat 2021
Neden Hıçkırırız?
Hıçkırık, göğsü karından ayıran ve nefes alıp verir iken ileri / geri hareket eden diyafram kasının istemsiz olarak kasılmasıdır. Her kasılmayı, akciğerlere fazla havanın girmesini engellemek için ses tellerinin aniden kapanması ile oluşan ve hıçkırığa özgü olan “hıç” sesi takip eder.
Hıçkırık, gereğinden fazla yemek yemişseniz, alkollü veya gazlı içecekler (soda, kola vb.) tüketmişseniz veya heyecanlanmanıza sebep olacak ani bir olay yaşamışsanız ortaya çıkabilir. Diğer nedenler ise şöyledir:
- Duygusal stres,
- Aşırı sigara & tütün mamulleri tüketimi,
- Ani sıcaklık değişiklikleri,
- Çok sıcak veya çok soğuk besin maddelerini tüketme,
- Uzun süreli olarak sakız çiğneme,
- Boynu uzun süreli olarak aşırı germe (özellikle tıraş olurken),
- Tıbbı bir operasyon için anestezi almış olma,
- Uzun süreli olarak emilen yiyecekleri tüketme,
- Bazı kemoterapi ilaçları da dâhil olmak üzere benzodiazepin (antidepresanlar) ve opioid (ağrı kesiciler) içeren ilaçlar kullanma,
- Yemek yeme esnasında hava yutma.
Bunlarla beraber, nadir olsa da, bazı durumlarda hıçkırık, altta yatan tıbbi bir durumun işareti olabilir.
Yaygın olarak hıçkırık nöbeti bir veya birkaç dakika boyunca sürerse de, hıçkırığın aylarca devam ettiği vakalar da görülmüştür. Bu vakalarda, sürekli olarak kasılan diyafram kası sebebi ile kişilerde kilo kaybı ve bitkinlik gibi etkiler gözlemlenmiştir.
Hıçkırık başlı başına bir semptom olarak kabul edilse de, kasılmalar nedeniyle göğsünüzde, karnınızda veya boğazınızda hafif bir sıkışma hissedebilirsiniz; bu, uzun süreli olmadığı durumda normal bir etki olarak nitelendirilir.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Hıçkırık 48 saatten (2 günden) fazla devam ediyor; sürekli ve şiddetli kasılmalar yüzünden yemek yemekte, uyumakta ve daha da önemlisi nefes almakta zorluk çekiyorsanız, bir uzmana başvurmanın zamanı gelmiş demektir.
Bir sağlık merkezine başvurmanızın akabinde, doktorunuz gerekli testleri yaparak, diyaframdaki uzun süreli kasılmaların bir rahatsızlığın belirtisi olup olmadığını araştıracaktır. Diyabet, elektrolit dengesizliği, kulak – burun – boğaz hastalıkları, astım, bronşit ve böbrek hastalıkları bu rahatsızlıklardan bazılarıdır.
48 saatten uzun süren hıçkırıkların nedeni diyafram kası ile beraber çalışan ve diyaframa sinir bağlantısı veren vagus veya frenik sinirlerin (nervus phrenicus) hasar görmesi olabilir. Bu hasar, yaygın olarak aşağıdaki rahatsızlıkların bir yan etkisi olarak ortaya çıkar:
- Çeşitli hastalıklar sebebiyle boyunda gelişmiş olan tümör veya kist,
- Guatr (tiroit bezinin aşırı büyümesi),
- Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH),
- Merkezi sinir sistemi hastalıkları (ensefalit, menenjit, inme, Multipl Skleroz, travmatik beyin hasarı, vb.)
- Uzun süreli olarak devam eden ve tedaviye cevap vermeyen boğaz ağrısı veya larenjit.
Hıçkırık Nasıl Geçer?
Hıçkırık evde uygulayabileceğiz aşağıdaki basit adımlarla ortadan kaldırılabilir:
- Kısa süreli olarak nefesinizi tutun.
- Yudum yudum olacak şekilde sık aralıklarla soğuk su için.
- Dizlerinizi göğsünüze çekerek bütün vücudunuzla öne doğru eğilin.
- Yüzünüze soğuk kompres yapın.
- Az miktarda limon suyu veya sirke için.
Uzun süreli hıçkırık durumunda bu önerileri takip etmek yeterli olmuyor ise, bir sağlık merkezine başvurmak iyi bir fikirdir.
Hıçkırma Nasıl Önlenir?
Oldukça sık aralıklarla hıçkırık problemi yaşıyorsanız, bu durum özellikle arkadaşlarınız veya ailenizle paylaştığınız yemeklerde sorun olabilir. Böyle bir durumla karşılaşmamak adına aşağıdaki önlemleri dikkate alabilirsiniz:
- Alkol oranı yüksek içecekleri sıklıkla tüketmekten kaçının.
- Hava yutmaya sebep olduğundan uzun süreli olarak sakız çiğnemeyin.
- Hava yutmaya sebep olduğundan sigaradan uzak durun.
- Yemek yerken hızlı davranmayın; lokmaları yavaş yavaş çiğneyip yutun.
- Mideyi rahatsız edecek baharatlı yemekleri tercih etmeyin (özellikle mideyle ilişkili, reflü, gastrit gibi bir probleminiz varsa).
Çok sıcak bir besin maddesinin ardından çok soğuk bir şey (veya tam tersi) tüketmeyin.