Güncelleme Tarihi: 19 Ekim 2020
- Bademcik Nedir?
- Bademciğin Görevi Nedir?
- Bademcik Neden Şişer?
- Bademcik Aldırma Ameliyatı Öncesi
- Bademcik Aldırma Ameliyatı Nasıl Gerçekleşir?
- Bademcik Aldırma Ameliyatı Sonrası Neler Yapılmalıdır?
Bademcik Nedir?
Gırtlağın arka kısmında yer alan ve iki parça şeklinde görünen yumuşak doku kütlesine bademcik adı verilir. İnsan vücudunda üç tür bademcik bulunur, bunlar palatin, adenoid ve lingual olarak bilinir. Boğazın içine doğru bakıldığında net bir şekilde görülebilen palatin bademciklerdir. Palatin bademcikler pembe renge sahip, lenf düğümü görünümündedir.
Bademciğin Görevi Nedir?
Bademcikler enfeksiyonlarla savaşmakla görevli olan bağışıklık sisteminin ilk savunma hattıdır. Ağız ve burundan vücuda giren bakteri ve virüs gibi patojenler ilk olarak buraya takılır. Bademcikler ayrıca virüsleri ve bakterileri öldürmekten sorumlu olan çok sayıda beyaz kan hücresi içerir. Antikor üreten bağışıklık hücreleri sayesinde mikroplar, akciğer ve boğaz enfeksiyonlarına sebep olmadan yok edilir.
Her ne kadar bademcikler vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olsa da aldırılmasının yetişkin hastalarda bu riski arttırmak konusunda herhangi bir etkisi olmadığı klinik olarak kanıtlanmıştır. Buna karşın, küçük çocuklar için erken yaşlarda bademciklerin alınması onları hastalıklara karşı daha savunmasız duruma getirebilir.
Bademcik Neden Şişer?
Bademciklerin şişmesi, genel olarak bulundukları bölgede meydana gelen iltihaplanma sonucu oluşur. Bu, çoğunlukla vücuda giren bakteri veya virüslerden kaynaklanır. Bademciklerin şişmesi ile ilgili olarak kaydedilen vakaların yüzde yetmişlik kesimini virüs temelliler oluştururken yüzde on beş ile otuz arası bir kısmı da bakteriyel sebeple meydana gelir.
Çocuklarda daha yaygın bir şekilde oluşabilen bademcik şişmesi bazen de hiçbir sebep yokken ortaya çıkabilir. Küçük çocuklarda görüldüğünde şu semptomlar ortaya çıkar:
- Ateş,
- Bademcikler üzerinde beyaz veya sarı lekeler,
- Gırtlak kuruluğu,
- Çatallaşmış ses,
- Yutkunmada zorluk,
- Nefes kokusu,
- Karın ağrısı,
- Baş ağrısı.
Şişmenin nedenlerinden bir tanesi de bademciklerde oluşabilen taşlardır. Çoğu insan farkında bile olmadan bademcik taşıyla yaşamını sürdürmektedir. Taşların çıplak gözle tespit edilmesi her zaman çok kolay değildir ve büyüklükleri pirinç tanesinden üzüm boyutuna kadar değişir. Bununla birlikte ağız konusunun kaynağı bademcikte oluşan taşlar da olabilir.
Bademciklerde biriken ölü hücreler, yiyecek artıkları, bakteri veya mukus taş oluşumunu tetikleyebilir. Oral hijyene dikkat edilmemesi sebebiyle ortaya çıkan bu soruna aynı zamanda kronik sinüs rahatsızlıkları da zemin hazırlayabilir. Bademciklerde oluşabilecek taşları önlemek için dişleri fırçalarken dilin arkasını temizlemek, sigara alışkanlığı varsa bundan vazgeçmek ve bol su içmeye özen göstermek önemlidir.
Bademcik şişmesinin tedavisinde medikal gargara uygulaması ile antibiyotik kullanımı oldukça etkilidir. Ancak belirli bir büyüklüğe ulaşan taşların alınması için minimal operasyonlar tercih edilirken, bademciklerin sürekli olarak soruna neden olduğu durumunda bir veya her ikisinin birden cerrahi müdahale ile alınması düşünülebilir. Önemli bir not olarak, doktora başvurulmadan, evde yapılan uygulamalar tavsiye edilmez.
Bademcik şişmesinin yüksek ateş, nefes darlığı, kas ve kuvvet güçsüzlüğü ve boyun tutulması gibi belirtileri 24-48 saat içinde kaybolmuyorsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Bademcik hastalıkları için kulak burun boğaz kliniklerindeki uzman doktorlara gidilmelidir. Doktora başvurmak bademcik taşı, bademcik tümörü, bademcik kisti ve bademcik apsesi gibi ciddi komplikasyonların tanılanması için de oldukça önemlidir.
Bademcik tedavilerinde uygulanacak yöntemi belirlemek amacıyla hastaya hızlı strep testi yapılır. Bu test, bir hastanın viral veya bakteriyel enfeksiyona sahip olup olmadığını belirlemek için uygulanır. Tedavi yöntemleri ise şöyledir:
- İlaç tedavisi: Bakteriyel enfeksiyondan kaynaklanan bademcik şişmesi durumunda tercih edilen ilk tedavi yöntemi antibiyotik ilaçlardır. Bu ilaçlar, iltihabın kurutulmasını sağlayan güçlü araçlardır. Fakat tedavinin yarıda kesilmesi, romatizma ve böbrek iltihabı gibi hastalıkların görülmesine neden olabilir.
- Bademcik aldırma ameliyatı: Antibiyotik tedavisine cevap vermeyen enfeksiyonlarda ve sürekli bademcik şişmesi durumunda uzman doktorlar tarafından bademciklerin alınmasını içeren cerrahi işlem önerilebilir. Yıl içinde yedi veya daha fazla kez bademcik iltihabı geçirmiş kişiler ameliyata aday olarak kabul edilir.
Bademcik Aldırma Ameliyatı Öncesi
Bademcik aldırma ameliyatı öncesi hastanın dikkate alması gereken noktalar şöyledir:
- Ameliyattan iki hafta öncesine kadar aspirin veya içeriğinde aspirin olan ilaçların kullanımı bırakılmalıdır(bu tür ilaçlar, ameliyat sırasında ve sonrasında kanama riskini arttırabilir. Hastanın aldığı ilaçlar ve gıda takviyeleri mutlaka doktora bildirilmelidir).
- Ameliyat günü öncesindeki gece yarısından itibaren sadece doktorun izin verdiği yiyecek ve içecekler tüketilmelidir,
- Ameliyattan sonra en az on günlük (yetişkinlerde on günden daha uzun olabilir) bir iyileşme süreci planlanmalıdır.
Bademcik Aldırma Ameliyatı Nasıl Gerçekleşir?
Bademcik aldırma operasyonu, sonrasında beklenmedik komplikasyonlar oluşmadığı sürece hastanede uzun süre kalmayı gerektiren bir işlem değildir.
Ameliyatlar genel anestezi etkisinde gerçekleştirildiği için operasyon sırasında herhangi bir şekilde acı hissedilmez.
Bademciklerin alınması için doktor tarafından klasik kesi yöntemi kullanılabileceği gibi yüksek ısı ya da ses dalgaları yayan özel cihazlar da tercih edilebilir. Isı enerjisinin kullanıldığı modern bir teknik olan Thermal Welding, bu türden ameliyatların güvenli ve kolay bir biçimde tamamlanmasını sağlar.
Bademcik Aldırma Ameliyatı Sonrası Neler Yapılmalıdır?
Ameliyatın ertesinde, yaygın olarak, hastalar aynı gün taburcu olabilir. Bununla birlikte kesin karar doktora aittir.
Bademcik aldırma ameliyatından yaklaşık 2 saat sonra yemek yemeye başlanabilir. Fakat bu süreçte püre, ılık çorba, sebze yemekleri, puding ve muhallebi gibi görece daha yumuşak kıvamlı yiyeceklerin tercih edilmesi önemlidir. Bu tip gıdalar ilk bir hafta boyunca tüketilebilir.
İşlemin ardından hastaların bir kısmı, hafif düzeyde olacak şekilde ağrı veya şişlik hissedebilir. Bahsi geçen ağrı genellikle kulak, çene veya boyun civarındadır.
Ağrı tedavisi, iyileşme sırasında daha iyi hissetmeye yardımcı olabilir. İlaçlar doktor tarafından reçetelendiği gibi alınmalıdır. Bir kanama yaşanması veya ameliyat sonrası ateş yükselmesi durumunda doktora başvurulmalıdır. İşlemden sonraki ilk iki hafta için horlama beklenen bir durumdur.