Güncelleme Tarihi: 12 Kasım 2020
Balgam Nedir?
Akciğer ve solunum yollarında üretilen; hayati organların nemli tutulmasını sağlayan mukus tabakasının boğazda birikmesiyle oluşan kütleye balgam adı verilir. Bununla beraber, mideden veya genizden gelen akıntılar veya sinüs akıntısı balgam olarak değerlendirilmez.
Şeffaf bir renge sahip olan sağlıklı balgamın içeriği bazı doğal tuzlar ile antikor ve protein oluşturur. Bu birleşim, hastada ekstrem bir sorun olmadığı durumda öksürükle vücut dışına atılır. Normal şartlar altında bir sağlık sorunu olarak adlandırılamayan balgam, yüksek miktarda üretildiği durumda, solunum yollarının tıkanmasına sebebiyet verebilir.
Balgam Neden Olur?
Vücudun solunum yollarında gelişen bir problemi ortadan kaldırmak için verdiği doğal bir tepki olarak oluşan balgam tek başına bir hastalık olarak değerlendirilemez. Balgam, bronşit, zatürre, bademcik iltihabı ve larenjit gibi sağlık sorunları ile alerjiye eşlik etmektedir. Sorun ne kadar ciddi ise, üretim de o seviyede artmaktadır. Bunların haricinde, hamilelik de mukus tabakasının birikmesine sebebiyet verebilir.
Ayrıca, vücut, hava kirliliğinin yoğun olduğu tozlu ortamlarda, nefes alma kabiliyetini korumak adına balgam üretimini artabilir. Sigara içen kişilerde, sigaranın içeriğinde bulunan kimyasallar da balgama neden olan diğer unsurlardır. Kimi kimyasal ilaçların kuru balgama neden olabileceği de tıbbı raporlarda belirtilmiştir.
Yenidoğanlarda ise durum biraz daha farklıdır; akciğer tam anlamıyla gelişmediği için, solunum yolları dış etkenlere bağlı olarak çok daha kolay bir biçimde hasar görebilir. Mikrop birikmesi ile oluşan hasar, burun tıkanıklığına, genizde mukus birikmesine ve aşırı oranda balgam üretiminin olmasına neden olabilir.
Balgam Nasıl Tedavi Edilir?
Vücudun koruyucu bir tepkisi olan balgam, uzun süreli olarak varlığını sürdürdüğü ve kişiyi rahatsız ettiği durumda, bir uzmandan yardım talep edilmelidir. Özellikle balgam şeffaf ve açık renk değil; kahverengi ve hatta siyaha yakınsa sağlık merkezine zaman kaybetmeden başvurulmalıdır.
Balgam tedavisi de diğer tüm hastalıklarda olduğu gibi, sorunun oluşumuna neden olan kaynak göz önüne alınarak planlanır. Bu aşamada, balgamın içeriğinin incelenmesi adına örnek alınarak, mukus içinde zararlı bakterilerin olup olmadığı araştırılır. Bakteri var ise, öncelikle antibiyotik tedavisi tercih edilir. Sıradan vakalarda ise, nefes almayı kolay bir biçimde sağlamak adına, halk arasında da “balgam sökücü” olarak bilinen mukus çözücü ilaçlar kullanılır.
Sıkça Sorulan Sorular
- Hangi gıdaların tüketimi balgam oluşumuna sebep olur?
Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri, aşırı yağlı veya işlenmiş etler, glüten ve kafein içeren ürünler; patates, muz, lahana gibi sebze ve meyveler özellikle hastalık zamanında vücuttaki balgam üretimini arttırır.
- Balgam için evde uygulanabilecek tedavi yöntemleri var mıdır?
1 bardak ılık suyun içine 1 tatlı kaşığı kaya tuzu ya da Himalaya tuzu ekleyerek karıştırabilir ve bu karşımla gargara yapılabilir. Buna ek olarak, sıcak suyla duş alırken 5-10 dakika buharı solumak ve bir kâse sıcak suyun içine nane ya da okaliptüs yağı damlatarak derin nefesler almak da iyi bir fikirdir. Ayrıca, zencefil ve bal karıştırılarak, bu karışımı günde birkaç kez tüketmek de önerilmektedir.
- Hangi gıdaların tüketimi balgam oluşumunu engeller?
Balgamın birikmesini engelleyen gıdalar arasında tavuk çorbası, zeytinyağı, soğan, sarımsak, maydanoz, limon ve bal yer alır.
- Balgamı yutmak tehlikeli midir?
Her durumda vücuttan atılması ideal olanı olsa da, günlük hayatta balgam yutmak zararsızdır. Ancak balgamda enfeksiyon var ise, bu durum tehlikeli olabilir. Mide asidinin çeşitli bakteri veya mikropları yok edebilmesine rağmen, bu zararlı maddelerin kan dolaşımına katılma riski de vardır. Bu sebeple, özellikle balgamın rengi ve kıvamı koyulaştıysa dışarı atılması çok daha iyi bir fikirdir.
- Sigara içmek balgam oluşumunu tetikler mi?
Sigara içmek günümüzde oldukça yaygın olan ve bağımlılık olarak nitelendirilebilecek alışkanlıkların başında gelmektedir. Sigaranın içeriğinde nikotinin yanı sıra, metanol, amonyak, kimi hidrokarbonlar, bazı asitler de dâhil olmak üzere zehirli olduğu belirtilen dört bin civarı kimyasal madde bulunmaktadır. Ayrıca yapılan bazı araştırmalarla, bunlara ilaveten bağımlılık yapıcı maddelerin de sigaranın içeriğinde bulunduğu ortaya konmuştur.
Tütün mamulleri kullanıldığı durumda, solunum yolunda meydana gelen olumsuz değişime tepki olarak vücut kısa bir süre içinde balgam üretmeye başlar. Yabancı maddeleri tutmak ve bunların vücudun sistemine karışmasını engellemek için üretilen balgam, sigara içilmesi halinde aşırı bir biçimde üretilir. Dahası, sorunlu olarak tabir edilen kahverengi ve siyaha yakın mukusun ortaya çıkma nedenlerinden biri de sigaradır.
- Kanlı balgam tehlikeli midir?
Kanlı balgam oluşumu tehlikeli bir duruma işaret edebileceği için önemlidir. Akciğerin iltihaplanması, soğuk algınlığı ve hatta kanser gibi sorunlar nedeniyle kanlı balgam oluşabilir. Bunun haricinde, sık öksürük nedeniyle boğazda oluşabilecek tahriş nedeniyle de balgama kan karışabilir. Bu gibi durumlarda balgamdaki kanın rengine dikkat etmek ve mutlaka uzman bir hekime başvurmak gerekir.
- Balgamı atarken, hijyen açısından nelere dikkat edilmelidir?
Hemen her hastalıkta olduğu gibi, fazla mukusun vücuttan atılması sırasında da kişisel hijyene dikkat etmek oldukça önemlidir. Özellikle kıvam ve renkte ciddi bir değişiklik görülürse, balgam el ve yüze herhangi bir şekilde temas ettirilmeden çıkarılmalıdır.
- Balgam tedavisi için hangi doktora gidilir?
Balgam sanıldığının aksine tükürük bezleri tarafından değil, akciğer tarafından üretilir. Sorunun başlıca kaynağı akciğer olduğundan dolayı mutlaka bir göğüs hastalıkları uzmanı ile görüşülmelidir. Duruma göre doğrudan bu bölüm tarafından, gerektiğinde de endokrin uzmanları tarafından tedavi gerçekleştirilir.