Güncelleme Tarihi: 14 Eylül 2022
İşlevleri bakımından oldukça önemli olan beyinde meydana gelen hasarlar kişinin hayatını kaybetmesine dahi neden olabilmektedir. Kafa içinde ve boyunda yer alan damarların temel işlevleri arasında beyin ve beyinciği besleme yer almaktadır. Bu damarlarda yer alan tıkanıklıklar ise ciddi problemlere yol açabilmektedir. Gerektiği şekilde tedavi edilmediği takdirde kişinin hayatını kaybetmesine dahi neden olabilmektedir. Bu nedenle bu durumun ciddiye alınması gerektiği unutulmamalıdır.
Beyin Damar Tıkanıklığı Nedir?
Kafa içinde ve boyunda yer alan damarlarda meydana gelen tıkanma, beyin damar tıkanıklığı olarak tanımlanmaktadır. Bu durum meydana geldiği takdirde bazı kişilerde herhangi bir sağlık problemi yaşanmazken bazı kişilerde hayatını kaybetmeye kadar ciddi problemler ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle, kişinin beyin damar tıkanıklığı belirtilerine sahip olması durumunda mutlaka bir uzmana danışması gerekmektedir. Bazı kişilerde herhangi bir soruna neden olmaması bu durumun önemsiz olduğu algısını oluşturmamaktadır. Bu durum tedavi edilmediği takdirde felç (inme) ve tansiyonun ani bir şekilde yükselmesi veya alçalması ile kişinin hayatını kaybetmesine dahi yol açabilmektedir.
Beyin Damar Tıkanıklığı Neden Olur?
Beyin damar tıkanıklığının nasıl oluştuğu durumunu ele almak için ilk olarak beyin yapısının ele alınması gerekmektedir. Beyin yapısı şu şekilde açıklanabilmektedir;
Beyinde dört atardamar mevcuttur. Bu atardamarların başlıca işlevi beyin ve beyinciği beslemektir. Bununla birlikte damarların kanın vücuda iletilmesinde oldukça önemli olduğu ve beyne iletilen kanı taşımada etkili oldukları bilinmektedir. Damarlar tıbbi literatürde karotis olarak tanımlanmaktadırlar. İç damarlar beyni beslerken dış damarlar kafatası ve yüzü beslemektedirler. Ayrı bir şekilde vücutta yer alan damar beyne doğru tek damar olacak şekilde birleşirler, beyin içindeyken ise çokgen haline bürünürler. Bu durum sayesinde bir damarda tıkanıklık meydana gelirse diğer damar tıkanık damarın işlevini yerine getirir. Böylelikle beyin ve beyinciğin beslenmesinde herhangi bir sorun yaşanmaz.
Damar tıkanıklığı durumunun sıkça iç damarlar, çene hizasında yer alan damarlar, baziler ve vertebral damarlarda meydana geldiği bilinmektedir. Damar tıkanıklığı ve beyin kanaması sıkça felç (inme) durumuna yol açmaktadır. Tıkanıklık nedeniyle görülen felç durumu kişiler aşırı yemek yediğinde, uyurken, uyandıkları anda veya eğildiklerinde ortaya çıkabilmektedir. Felç genellikle ani bir şekilde meydana gelebilmekle birlikte bazı durumlarda birkaç gün öncesinde bazı belirtilere yol açarak da ortaya çıkabilmektedir. Bu belirtiler arasında; baş ağrısı, yüzde kanlanma, gereğinden fazla sinirli olma hali ve baş dönmesi durumları yer almaktadır.
Beyin Damar Tıkanıklığı Belirtileri
Genellikle kırk yaşın üzerinde olan kişilerde görülen bu durumun yol açabileceği problemler ciddiyetini ortaya koymaktadır. Bu nedenle beyin damar tıkanıklığı belirtilerinin mutlaka ciddiye alınması gerekmektedir. Bu belirtiler başlıca şu şekilde sıralanabilmektedir;
a. Aralıklarla meydana gelen bilinç kayıpları
b. Baş ağrısı
c. Görme bozuklukları
d. Uyku durumunda olma
e. Hareket bozuklukları
Bu belirtilerin uzun sürmesinin ardından felç durumunun meydana gelebilme ihtimali oldukça yüksektir. Kişinin düşmesi ve hareketsiz kalması ile felç gerçekleşir. Felç durumu kalıcı veya geçici olmak üzere iki şekilde gerçekleşebilir. Geçici felçlerin etkileri sıklıkla bir gün içerisinde ortadan kalkmaktadır. Damar tıkanıklığı sonucunda kansızlık ve pıhtı atılması görülür ise geçici felç durumu yaşanır. Felç nedeniyle ani bir şekilde konuşma ve görme bozuklukları, kol ve bacaklarda dengesizlik, tutamama problemleri meydana gelir. Fakat geçici felç kısa bir süre sonra ortadan kalkar ve kişi herhangi bir kalıcı etkiye sahip olmaz.
Beyin kanaması durumu meydana geldiği takdirde ise;
a. Yüksek ateş
b. Çırpınma hali
c. Kusma
d. Mide bulantısı
e. Koma hali görülmektedir.
Hızlı bir şekilde gelişmeyen beyin damar tıkanıklığı, genellikle hastanın herhangi bir şikayete sahip olmamasına neden olur. Bu durumun başlıca sebebi sağlam damarların tıkanık olan damarların işlevini üstlenmesidir. Hızlı bir şekilde ilerleyen damar tıkanıklığı ise oldukça ciddi problemlere yol açar.
Beyin Damar Tıkanıklığı Tedavisi
Beyin damar tıkanıklığı belirtilerine sahip olan kişiler mutlaka bir uzman tarafından muayene edilmelidirler. Muayene sırasında beyin damar ağını görüntüleme amacıyla anjiyografi radyolojik incelemeler gerçekleştirilir. İncelemeler sırasında damarların hangi durumda olduğu ayrıntılı bir şekilde teşhis edilir. İncelemeler sonrasında;
a. Damarların genel durumu
b. Damarlarda mevcut olan tıkanmalar
c. Damar sertlikleri
d. Damar kireçlenmesi durumları saptanır.
Anjiyografi radyolojik incelemelerin yanı sıra uzman tarafından beyin tomografisinin incelenmesi de gerekebilmektedir. Beyindeki ölü dokular ve kanamalar tomografi ile tespit edilir. Damar tıkanıklığının tespit edilmesi için uzman tarafından anjiyo uygulaması gerçekleştirilebilmektedir. Bunun ardından uygun görüldüğü takdirde hasta pıhtı eritici ilaç kullanmaya başlar. İlaç tedavisinin ardından hastaya MR çektirilir. MR sonuçları incelenerek beyinde mevcut herhangi bir hasarın olup olmadığı tespit edilir.