Güncelleme Tarihi: 29 Ocak 2021
- Çocuklarda Kabızlık
- Çocuklarda Kabızlığın Nedenleri & Belirtileri
- Çocuklarda Kabızlığın Teşhisi Nasıl Konur?
- Çocuklarda Kabızlığın Tedavisi Nasıl Yapılır?
- Çocuklarda Kabızlık Nasıl Önlenir?
Çocuklarda Kabızlık
Çocuklarda kabızlık, yetişkinlerde olduğu gibi sert ve kuru dışkı ile karakterize olurken, ağrılı bir boşaltım sürecine işaret eder. Tıp dilinde “konstipasyon” olarak tabir edilen bu sorun, çocuklarda oldukça sık görülür.
Bağırsak kalıpları çocuktan çocuğa değişiklik gösterdiğinden, bağırsakların hareketleri de birbirinden farklıdır; günde birkaç kez tuvalete çıkmak kadar 2 veya 3 günde bir de tuvalete çıkmak normal kabul edilebilir. Fakat bu düzenin değişmesi ve dışkılamanın ağrılı bir hale gelmesi durumunda kabızlık tedavi edilmesi gereken bir problem olarak ortaya çıkar.
Çocuklarda Kabızlığın Nedenleri & Belirtileri
Hem çocuk hem de ebeveyn açısından oldukça zorlu bir süreç yaşanmasına sebep olan kabızlık çeşitli nedenlerle ortaya çıkar.
Bu nedenlerin en başında beslenme düzeni gelmektir. Çocuk, lifli veya sıvı gıdaları az tüketiyor ise bu, bağırsakların hareketinin azalmasına bağlı olarak konstipasyon oluşumunu tetikleyebilir. Buna ek olarak, özellikle bebeklerde, katı yiyeceklere geçildiği ilk dönemde kabızlık ortaya çıkabilir.
Çocuklarda kabızlığın diğer nedenler ise şöyledir:
- İştahsızlık ve yetersiz beslenme,
- Antidepresanlar başta olmak üzere birtakım ilaçların yan etkileri,
- Hipotiroidizm (tiroid bezinin yeterli hormon üretmemesi),
- Beslenme düzeninde ani değişim,
- Yaşam tarzındaki değişimler; okula başlama / okul değiştirme, seyahat vb.,
- Sıcak mekânlarda bulunma,
- İnek sütü alerjisi,
- Genetik sebepler & aile öyküsü,
- Metabolik veya sindirim sistemi problemleri,
- Anüs veya rektumu etkileyen tıbbi durumlar,
- Birtakım nörolojik rahatsızlıklar,
- Hareketsizlik,
Bunların yanı sıra, çocuğun dışkıyı tutması da kabızlığın bir başka nedenidir ve bu, sorunla ilgili bir kısır döngü yaratır. Özellikle 2 ila 5 yaş arasındaki çocuklar gaitanın çıkışını engelleme eğilimi gösterebilir. Bu, psikolojik bazı sebeplerden kaynaklanabileceği gibi çocuğun dışkılama sırasındaki olası ağrıdan kaçınmak adına gerçekleştirdiği bir eylem de olabilir. Bazı uzmanlara göre ise bu durum, tuvalet alışkanlığının çok küçük yaşlarda kazandırılmaya çalışılmasının bir sonucudur. Asıl sebebin ayırdına varmak için, ebeveynin oldukça dikkatli olması gerekir. Bu noktada, bez değişimi sırasında sertleşmiş döküntüleri dikkate almak veya çocuğun ne sıklıkla tuvalete gittiğini gözlemlemek iyi birer fikirdir.
Bazı durumlarda ise, sıkı sıkıya gözlem yapma ebeveynleri yanıltabilir; böyle durumda semptomların dikkate alınması gerekir.
Kabızlık, yaygın olarak aşağıdaki belirtiler ile kendini gösterir:
- Sert ve vücuttan atılması zor olan dışkı,
- Bağırsakların sıklıkla yavaş çalışması,
- Karın ağrısı ve kramp,
- Karında şişlik,
- İç çamaşırda dışkı izleri,
- Mide bulantısı,
- İştahsızlık,
- Sinirlilik,
- Ateş,
- Ani kilo kaybı,
- Rektal kanama (dışkılama sırasında ve sonrasında).
Bunların haricinde kabızlık durumunda çocuk sıklıkla bacak bacak üstüne atar, dışkılamamak için kalçasını sıkar, tüm vücudu gerer ve ıkınıyormuş gibi görünür. Bu davranışlar da sorunun varlığına işaret eden birer belirtidir.
Çocuklarda Kabızlığın Teşhisi Nasıl Konur?
Çocuklarda kabızlık durumunun sürekli olduğu gözlemlenirse bir sağlık merkezine başvurmak elzemdir; bilindiği gibi yılda birkaç defa bu sorunla karşılaşılması normal olarak kabul edilir fakat bu durum bir süreklilik kazandığında bağırsaklarla ilgili ciddi bir soruna işaret edebilir.
Konstipasyon şikâyeti ile bir hastaneye başvurulduğunda, fiziki muayenenin akabinde çeşitli tıbbi testler istenir. Bu testler yaygın olarak, başta bağırsaklar olmak üzere, sindirim sitemini inceleyebilmek adına gerçekleştirilen birtakım görüntüleme faaliyetlerini içerir.
Kabızlık probleminin altında yatan bariz bir problem yok ise hekim beslenme düzeninde bazı değişiklikler gerektiğini iletebilir. Bu değişiklikler yaygın olarak daha fazla sıvı ve lifli gıda tüketimini içerir.
Daha ciddi vakalarda ise dışkıyı yumuşatmak veya dışarı çıkarmak adına hekim çeşitli ilaçlar reçete edebilir. Önemli bir not olarak, hekim reçete etmedikçe çocuğa müshil olarak tabir edilen ilaçları vermek kesinlikle doğru bir yaklaşım değildir; öyle ki laksatifler doğru kullanılmadığı durumda geri dönüşü olmayan sonuçlara yol açabilir.
Çocuklarda Kabızlık Nasıl Önlenir?
Çocuklarda kabızlığı önlemenin ilk adımı ebeveynin çocuğun dışkılama rutinleri ile ilgili bilgi sahibi olmasıdır. Bununla beraber dışkının boyutu ve kıvamı ile ilgili bir fikre sahip olmak da önemlidir. Bu konuda hassas davranmak, sağlık merkezine başvurulduğu durumda hekime durumu tasvir ederken de yararlı olacaktır.
Bunun dışında, çocuklarda kabızlığı önlemek adına ebeveynin dikkate alması gereken hususlar şöyledir:
- Çocuğun bir tuvalet rutini oluşturması sağlanmalıdır. Özellikle yemeklerden sonra çocuğun tuvalete gitmeye teşvik edilmesi önemlidir.
- Çocuk bol su içmeye ve daha yüksek lifli yiyecekler yemeye teşvik edilmelidir. Uzmanlar tarafından her 1000 kalori için 14 gram lifli gıda önerilmektedir.
- Çocuğun aktif bir yaşam tarzı benimsemesi ve hareketsiz kalmaması sağlanmalıdır; öyle ki, düzenli egzersiz bağırsak hareketlerini destekler.
- Tuvaleti kullanma sırasında rahatsızlık duyuyorsa, çocuğa uygun bir oturak temin edilmelidir.