Güncelleme Tarihi: 5 Eylül 2022
Tıbbi literatürde glossit olarak geçmekte olan dil iltihabı, dilde meydana gelen iltihaplanma olarak tanımlanmaktadır. Dil üzerindeki dokuda görülmekte olan bu iltihap, yara şeklinde meydana gelir. Bu durum görüldüğünde dilde kızarma, yanma hissi ve ağrıların meydana gelme ihtimali yüksektir.
Dil iltihabı görüldüğünde dil üzerinde yer almakta olan zarlar iltihaplanır. Bu durumdan tüm ağız yüzeyi etkilenir. Tıbbi literatürde lingual papillae olarak geçmekte olan dil yapılarının azalması, dil iltihabının sonuçları arasında yer almaktadır. Dil yapılarının azalması dil dokusunun pürüzsüz ve parlak olmasına neden olmaktadır. Yetersiz beslenme gibi nedenler sonucunda meydana gelebilen bu durum, kişinin gündelik yaşantısını ciddi oranda etkilemektedir.
Oldukça ağrılı bir şekilde meydana gelmekte olan bu durum, başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Dil iltihabı, gündelik yaşantıda ağrılar sebebiyle zorluklar yaşatmasının yanı sıra ağız yanması sendromuna da sebep olabilmektedir.
Dil İltihabının Belirtileri
Neredeyse tüm rahatsızlıklar gibi dil iltihabı da bazı belirtilerle ortaya çıkabilmektedir. Bu belirtiler başlıca şu şekilde sıralanabilmektedir;
- Dilde şişmelerin meydana gelmesi
- Lingual papillae olarak bilinen dil yapılarının azalmasıyla dilde parlama ve pürüzsüzlükler
- Dil dokusunda beyazlıklar
- Dilde ağrı hissi
- Dil dokusu üzerinde pullanmalar
- Dilde yaralar
- Dilde kabarcıklar
- Dilde kırmızı tonlarında meydana gelen renk değişimleri
- Çiğneme ve yutma gibi durumlarda zorluklar yaşama
Dil İltihabı Türleri
Dil iltihabı iki grupta ele alınmaktadır. Mide-bağırsak hastalıkları ile dil hastalıkları olmak üzere ele alınan bu rahatsızlık, kişinin gündelik yaşantısını ciddi oranda etkilemektedir.
Akut veya kronik bir şekilde meydana gelmekte olan mide ve bağırsak rahatsızlıkları dil iltihabına neden olabilmektedir. Dil iltihabında bazı klinik desenlerin mevcut olduğu bilinmektedir. Bu desenlere bağlı olarak oluşan dil iltihabı türleri başlıca şu şekilde sıralanabilmektedir;
- Atrofik Glossit: Ağrı ve sızıların meydana gelmesine neden olan bu dil iltihabı türü, tıbbi literatürde Möller-Hunter dil iltihabı ve atrofik dil iltihaplanması gibi isimlerle de adlandırılabilmektedir. Atrofik glossit dil iltihabı sonucunda genellikle kişinin dilinde pürüzsüzleşme ve parlaklaşma meydana gelir.
- Medyan Romboid Glossit: Bu durum meydana geldiği takdirde dil üzerinde kalıcı kızarıklıklar görülür. Antifungal ilaçlar ile medyan romboid glossit türünde gerçekleşen dil iltihabı başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir.
- İyi Huylu Migratory Glossit (Benign Migratory Glossitis): Coğrafik dil iltihabı olarak da bilinmekte olan bu rahatsızlık, dilin dorsal yüzeyini etkilemesiyle bilinmektedir. Meydana geldiği takdirde dil üzerinde haritaya benzeyen desenler görülür. Bu durum beslenme yetersizliği veya anemi sonucunda görülmemektedir. Bu durumun nedeni bilinmemekle birlikte herhangi bir tedavi şekli bulunmamaktadır.
- Çilek Dil: Ahududu dil olarak da bilinmekte olan dil iltihabı türü, beyaz çilek dil iltihabı olarak gerçekleştiğinde dilde beyaz tabaka meydana gelir. Kırmızı çilek dil iltihabında ise bu beyazlık görülmez, iltihaplı kızarıklık oluşur. Genellikle beyaz çilek dil iltihabı kısa bir süre içerisinde kırmızı çilek dil iltihabına dönüşür. Sıklıkla 5 yaş altındaki çocuklarda meydana gelmekte olan Kawasaki hastalığı meydana geldiğinde de kırmızı çilek dil iltihabının görülebildiği bilinmektedir. Bu dil iltihabı türü genellikle B12 vitamininin eksikliği sonucunda meydana gelir.
- Geometrik Glossit: Herpetik geometrik glossit olarak da bilinmekte olan bu durum, kronik lezyon şekline meydana gelmektedir. Bu durum meydana geldiği takdirde dilin ortasında çatlak görülür. Geometrik glossit görüldüğü takdirde dilde şiddetli ağrılar meydana gelir. Çatlaklı lezyonların HSV’den bağımsız olduğu durumlarda ise ağrıların görülmediği bilinmektedir. Sistemik asiklovir, bazı durumlarda geometrik glossit tedavisinde uygulanabilmektedir.
Dil İltihabının Tedavisi
Dil iltihabının tedavisi yönteminin belirlenmesi için öncelikle hangi nedenlerden ötürü meydana geldiği tespit edilmelidir. Tedavide uzman tarafından iltihabın ortadan kaldırılması hedeflenir. Tedavi süresince ve tedavi sonrasında ağız hijyenine dikkat etmenin oldukça önemli olduğu unutulmamalıdır. Kişiler düzenli diş fırçalama ve diş ipi kullanmaya özen göstermelidirler.
Kortikosteroid ilaçların tedavide kullanıldığı ve başarılı sonuçlar sağladığı bilinmektedir. Şiddetli olmayan dil iltihabı durumunda doktor tarafından yalnızca ağız çalkalama sularının kullanımı da tavsiye edilebilmektedir. Durumun hangi nedenden ötürü meydana geldiğiyle birlikte hangi derecede görüldüğü de tedavi şeklini belirlerken dikkate alınan unsurlar arasında yer almaktadır.
Enfeksiyon sebebiyle ortaya çıkan dil iltihabında doktor tarafından antibiyotik kullanımı veya anti fungal ilaçlar kişiye verilebilmektedir. Yetersiz beslenme ve anemiden ötürü meydana gelen dil iltihabında ise tedaviyle birlikte kişinin beslenme düzeninde bir uzmandan yardım alarak birtakım değişiklikler yapması gerekebilmektedir.
Tedavi süresince kişilerin aşırı baharatlı ve sıcak besinlerden uzak durması ile birlikte sigara ve alkol tüketmemesi gerekmektedir.
Dil İltihabını Önleyici Faktörler
Dil iltihabını önlemek için dikkat edilmesi gereken unsurların başında ağız hijyenine dikkat etme durumu yer almaktadır. Kişi düzenli bir şekilde dişlerini fırçalamalı ve diş ipi kullanmalıdır. Bununla birlikte diş iltihabına yol açacak tahriş edici madde ve besinlerden de kişinin uzak durması gerekmektedir. Düzenli diş kontrolü, dil iltihabına yol açma ihtimali olan durumları önlemek açısından oldukça önemlidir.
Dil İltihabında Risk Grupları
Ağızda mevcut yaralanmaların olduğu kişiler, diş teli veya protez kullananlar ve herhangi bir gıdaya alerjisi olanlar risk grubunda yer almaktadırlar. Bu kişilerle birlikte bağışıklık sisteminde bozukluğun görüldüğü ve herpes virüsüne sahip kişilerde de dil iltihabı sıkça görülebilmektedir. Aynı zamanda demir seviyesinin olağandan düşük olduğu durumlarda, dil iltihabının meydana gelebildiği bilinmektedir.
Dil İltihabı İçin Evde Uygulayabileceğiniz Tedavi Yöntemleri
Ağız ve diş sağlığı açısından faydalı olabilecek bazı bitkiler bulunmaktadır. Bu bitkileri kaynatma yoluyla sıvı hale getirip soğuduktan sonra gargara yapmak bazı durumlarda faydalı olmaktadır. İçme veya gargara yapma yoluyla dil iltihabında faydalı olan bitkiler arasında papatya, biberiye, mercan köşk, adaçayı ve meyan kökü çayı yer almaktadır.
Dil İltihabının Nedenleri
Dil iltihabı birçok farklı nedenden ötürü meydana gelebilmektedir. Bu nedenler başlıca şu şekilde sıralanabilmektedir;
- Ağız ve bakım hijyenine dikkat etmemek
- Anemi
- B vitamini eksikliği
- Enfeksiyonlar
- Alerjik reaksiyonlar
- Demir seviyesinde düşüklük
- Ağız kuruluğu
- Alkol bağımlılığı
- Çölyak rahatsızlığı
- Crohn hastalığı
- AIDS
- Şizofreni
- Cowden hastalığı
- Tropikal sprue
- Whipple hastalığı
- Glukagonoma sendromu
- Herpeks simpleks virüsü
- Karsinoid sendromu
- Yetersiz beslenme
- Dişte meydana gelen cerrahi işlemler
- Dil piercingleri
- Sigara kullanımı
- Genetik faktörler
- Dilde meydana gelen yaralar
- Ağızda gerçekleşen yaralar ve fiziksel travmalar