Güncelleme Tarihi: 4 Ekim 2021
- Hemoroid Nedir?
- Hemoroid Çeşitleri
- Hemoroid Belirtileri
- Hemoroid Tanı ve Tedavisi
- Hemoroide Ne İyi Gelir?
Hemoroid Nedir?
Hemoroid, makat(anal kanal) çevresinde ve makatın yukarısı olan rektumunda bulunan damarların genişlemesi sonucu dışarı çıkan damarların ve dokuların tahriş olmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Dışarı sarkan bu damarlar ve dokular varise benzemektedir, kırmızı ve mor renktedir. Bu hastalığa halk dilinde basur ve mayasıl denir. Hemoroid günümüzde sık karşılaşılan bir hastalıktır.
Hemoroid dokusunun asıl işlevi kişilerin istemsiz bir şekilde dışkılamasına, gaz ve sıvı çıkarmasına engel olmaktır. Hasta olmayan kişilerde yastık şeklindedir. Bu hastalığa sahip kişilerde bu yastıktaki bulunan damarların dışarı çıkmasıyla meydana gelir. Bu hastalığın tam olarak nedeni bilinmemektedir. Hastalığa yetişkinlerin dörtte birinde rastlanmaktadır. 20 yaş üstünde her yetişkinde rastlanabilir.
Hastalığın ilk evresinde belirtiler göstermezken hastalığın ilerlemesi sonucu hastaların hayatını etkilemektedir. Hastalığa sahip olan kişiler makat(anal) bölgesinde rahatsızlık, kaşınma ve kanama sorunlarıyla karşılaşırlar. Bazı vakalarında hemoroidin içinde pıhtı oluşması sonucunda hastaların ağrısı çok şiddetli olur. Bu vakalarda pıhtı içinde bulunan kanın boşaltılması gerekir.
Hemoroid Çeşitleri
Hemeroidin makatın dışında veya içinde oluşmasına göre çeşitleri vardır. Makatın dış kısmındaki cilt altındaysa dış(eksternal), kalın bağırsağın son kısmında(rektum) ise iç(internal) hemoroid denir.
Dış hemoroidler dış basur olarak bilinir. Dış basurda normalde his edilmeyen hemoroidal damarların birinde ve birkaçında kan pıhtısı oluşmasıyla oluşur. Dış basur oturarak uzun süre çalışan kişilerde sıkça görülür. Dış basur olan kişilerde makat bölgesinde kaşıntı veya ağrı olur.
Büyük sorunlar yaşatan ise iç hemoroidtir. İç hemoroide iç basur olarak bilinir İç basur hemoroidal damarların dışarı çıkması veya basur içerisinde pıhtı olmasıyla oluşur. İç basuru olan kişiler kaşıntı, kanama, lavabo ihtiyacını karşılamama ve ağrıları yüksek olur. Bu nedenle iç basura sahip hastaların yaşam kalitesi düşmektedir. İç basur seviyelerine göre 1 ile 4 arasında derecelendirilir;
- Derece: Doku parçası, analdan çıkıntı yapmaz, sadece küçük kanamalar olur. Bu dönemde doku parçası dışardan belli olmaz.
- Derece: Doku parçası, dışkılama sırasında yapılan ıkınma ile doku parçası dışarı çıkar, ıkınma sonrası tekrar eki yerine döner
- Derece: Doku parçası, dışkılama ve egzersiz durumunda dışarı çıkar. Dışarıya çıkan doku parmakla yerine itilebilir.
- Derece: Doku parçası tamamen dışarı çıktığı evredir. Dışarı çıkan doku parçası içeri sokulamaz. İç çamaşırda kanama izleri görülür ve ağrı dönemi başlar.
Hemoroid Belirtileri
Hastalık ilk başlarda belirti göstermemektedir. Hastalık ilerlediğinde gözüken aşağıdaki belirtilere sahipseniz. Hekiminize başvurunuz.
- Kabızlık, ishal
- Lavaboyu çıkma zorluğu
- Makat bölgesinde kaşıntı, şişlik ve ödem
- Makat bölgesinde ağrı
- Tuvalette beş dakikadan uzun süre oturmak
- Tuvalet kâğıdında görülen kan
- Dışkılama sırasında gelen kan
- Gebelik ve emzirme
- Uzun süreli oturmayı/ayakta kalmayı gerektiren meslekler
- Bazı spor etkinlikleri; ata binmek, bisiklet sürmek
- Çeşitli meslek grupları şoförler, pilotlar, bilgisayar başında çalışan meslek sahipleri
Hemoroid Tanı ve Tedavisi
Hastalık belirtileri gösteren hasta genel cerrahi uzmanına başvurur. Hekim, hastanın hasta öyküsünü ve belirtileri dinler. Hekim hasta öyküsünden sonra hasta olduğunu düşünürse anal muayene yapılır. Hekim iç basurdan şüphelenirse daha ayrıntılı muayene yapılır.
Eğer hastanın kanama sorunu var ise diğer hastalıkları elemek için rektoskopi işlemi gerçekleştirilir. Hastanın yaşı yüksekse kalın bağırsak kitlesini elemek amacıyla kolonoskopi yapılması istenir. Ayrıca hatırlanmalı ki bu hastalık bağırsak kanserinin belirtisi olabilir.
Hastalık tanısı ile ilgili en büyük sıkıntı hastaların bu konuları mahrem ve utanç kaynağı olarak görmesidir. Bu durum hastanın tedaviye başlamasını geciktirmektedir. Bu hastalıkta, diğer hastalıklar gibi bakılmalı ve tedavi için geç kalınmamalıdır.
Hastalık tanısı konulduktan sonra hastanın durumuna göre uygun tedavi yöntemi tercih edilmelidir. Hastalık, ilaç, girişimsel tedaviler ve cerrahi operasyonla tedavi edilmektedir. Eğer hastalık erken dönem olan 1 ve 2 evredeyse ilaçlı yöntem tercih edilir. Kortizonlu pomatlar, ağrılar için analjezik kremler ve kan dolaşımını düzenleyen ilaçlar kullanılır. İlaç tedavisi hemoroidi iyileştirmekten çok hastalığın belirtilerini kontrol altında tutmaya yarar. Ayrıca ılık suya oturma banyosuyla hasta kendini rahatlatabilir.
Girişimsel tedaviler iğne, bant ve lazerle yakma tedavilerini kapsayan yöntemlerin bütünüdür. İğne tedavisi(skleroterapi) yöntemiyle ilaç direk olarak hemoroid dokusuna enjekte edilir. Bant tedavisiyle makattan çıkan doku parçasının boyun kısmı bantlanarak ve doku parçasının düşmesi amaçlanır. Lazerle yakma yöntemiyle hemoroid olan bölgenin kapanması amaçlanır. Lazerle yakma tedavisi birkaç seans sürmektedir.
Cerrahi yöntemde hekim poerseyon sırasında longo metodu adı verilen yöntemle doku parçası makatın iç kısmına çekerek doku parçasına kan akışını keser. Kan akışı kesilen doku parçasının sönmesi amaçlanır.
Hemoroide Ne İyi Gelir?
Hastalık, erken dönemde doğal yöntemlerle tedavi edilmektedir. Bir bağırsak hastalığı olan hemoroid için bağırsak düzenlemek için tüketilen gıdalar bu hastalık içinde fayda getirmektedir. Bol sıvı tüketerek, lifli ve posa oranı yüksek gıdalar tüketmek başlangıç döneminde olan hemoroid iyileştirebilmektedir. Aşağıdaki ürünler bağırsak düzenleyici olarak hemoroid içinde iyi gelmektedir;
- Kuru baklagiller; Nohut, fasulye, bakla ve bezelye
- Arpa, yulaf, pirinç, buğday, mısır kepekleri
- Sebzeler: Domates, tatlı biber, ıspanak, havuç ve patlıcan
- Meyveler: Böğürtlen, brokoli, avokado, ananas ve kavun
- Yoğurt ve kefir
Hastalık için yiyeceklerin yanında fiziksel olarak aktif olunmalıdır. Egzersiz ve bol bol yürüyüş yaparak hastalığa karşı önlem alabilirsiniz. İşteyken yarım saatte bir yapılacak minik yürüyüşle hemoroide karşı kendinizi koruyabilirsiniz. Ilık su banyosu da hastalar için rahatlatıcı bir etkiye sahiptir
Yara iyileştirmek için kullanılan propolis, antienflamatuar etkisinin yanı sıra kılcal damarları güçlendiren, antioksidan ve antibakteriyel özelliğiyle erken dönem hemoroid tedavisinde kullanılmaktadır. Bu yönüyle propolis bazlı kremler hemoroidin yarattığı kaşıntı, yanma ve kanama belirtililerinin giderilmesi için kullanılabilir. Ayrıca vazelin ve lonolin bazlı kremlerde hastalık içinde kullanılması uygundur.