Obezite Nedir? | Obezite Belirtileri, Tedavisi, Önleme Yöntemleri

• Obezite Nedir?
• Obezite Belirtileri Nelerdir?
• Obeziteye Ne Sebep Olur?
• Obezite Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
• Obeziteyi Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Obezite Nedir?

Obezite, vücutta aşırı yağ birikmesi ile ortaya çıkan oldukça ciddi ve kompleks bir hastalıktır. Estetik açıdan sorunlar yaratmasının yanı sıra, bu hastalık insan vücudunu, şeker, yüksek tansiyon, kalp problemleri ve çeşitli kanser gruplarına karşı savunmasız hale getirir.

Obezite, çeşitli hastalıklar ile beraber ortaya çıkabileceği gibi, beslenme seçiminin doğru bir biçimde yapılmaması sonucu da görülür. İyi haber şudur ki az miktarda bir kilo kaybı dahi aşırı kilonun yol açacağı sağlık sorunlarını önlemede etkili olabilir. Beslenme şeklini değiştirmek, fiziksel aktiviteyi arttırmak veya daha ileri aşamada cerrahi yöntemlere başvurmak kilo vermeye yardımcı olabilir.

Obezite Belirtileri Nelerdir?

Obezite teşhisi genellikle kişinin vücut kitle endeksine (BMI) bakılarak konur. Bu sebeple obezitenin en önemli belirtisi, endeksin 30’un üzerinde olmasıdır. Vücut kitle endeksini hesaplamak için kişinin kilogram cinsinden olan kilosu, metre cinsinden boyunun karesine bölünür. Çıkan sonuç 18,5’in altında ise kişi zayıf, 18,5 ile 24,9 arasında normal, 24,9 ile 29,9 arasında kilolu ve 30 üstündeki bir değere sahipse obez olarak sınıflandırılır.

Bunun yanı sıra, kişinin kilosu, günlük hayatını etkileyecek boyutta bir sorun oluşturuyor ve genel sağlık durumu üzerinde olumsuz değişimlere neden oluyor ise, bunlar da obezitenin ciddi belirtileri olarak kabul edilir.

Diğer semptomlar ise şöyledir:

• Horlama,
• Uyku apnesi,
• Aşırı terleme,
• Aktivite anında nefessiz kalma,
• Eklemlerde sürekli ağrı,
• Karaciğer yağlanması
• Aşırı Tüylenme,
• Derinin birbirine sürtmesi sonucunda oluşan tahriş ve buna bağlı enfeksiyon.

Obeziteye Ne Sebep Olur?

Obezitenin genetik, davranışsal, metabolizmaya bağlı veya hormonsal nedenleri olsa da, bu hastalık genel olarak, sürekli olarak yüksek miktarda kalori alımı ile ilişkilidir. Bilindiği gibi alınan fazla kaloriler, herhangi bir şekilde enerjiye dönüştürülmüyorsa, vücut tarafından yağ olarak depolanır.

Son dönemde birçok kişinin beslenme alışkanlığı yüksek derecede kalori içermektedir. Bunun da nedeni fast-food zincirlerinin yaygınlaşması ve yüksek kalorili içeceklerdir. Obez insanlar tokluk hissetmeden önce daha çok yemek yer, yedikten sonra kısa sürede tekrar acıkır ve stres ile anksiyete yüzünden de kendilerini yemekle mutlu etmeye çalışırlar.

Ebeveynlerden aktarılan birtakım kalıtsal özellikler de kişileri bu hastalığa yatkın hale getirebilir. Genetik, yemek yeme alışkanlığının yanı sıra, vücudun kalorileri ne kadar süre içinde enerjiye çevireceği konusunda da rol oynar. Öyle ki, spor veya aktivite esnasında yakılan yağ miktarını belirleyen genlerdir.

Yaşam içinde, beslenme ile ilgili seçimler de bu noktada önemlidir. Meyve ve sebze yönünden zayıf, şeker, yağ ve karbonhidrat açısından zengin bir beslenme düzeni ile kilo almak, uzun vadede ise obezite ile karşı karşıya gelmek kaçınılmazdır. Yemek tercihinin yanı sıra, egzersizden uzak ve durağan bir yaşam tarzı benimsemek de kilo alımını tetikleyen faktörler arasındadır. Bununla beraber, obezite, çocuklarda bile görülebildiği için her yaşta ortaya çıkabilen bir hastalıktır. Ancak yaşlandıkça vücutta meydana gelen hormonsal değişiklikler ve daha az aktif yaşam tarzı yüzünden hastalığa yakalanma riski artmaktadır.

Kişilerin yaptığı seçimlerin haricinde, Prader-Willi ve Cushing sendromları veya artrit gibi tıbbi durumlar da obeziteye sebep olabilir. Benzer şekilde, antidepresanlar, şeker hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar veya steroidler kilo vermeyi zorlaştırdığından, aşırı kilo sorunun görülmesine etki edebilir.

Sosyal ve ekonomik etkenler de obezite nedenleri arasında yer alabilir. Sağlıklı yiyeceklere; taze sebze – meyveye ve proteine erişim olmadığı durumda, işlenmiş gıdalar yoluyla kilo almak rastlanan bir durumdur.

Diğer sebepler ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Hamilelik döneminde alınan kiloların sonrasında verilememesi,
• Sigarayı bırakma ertesinde kişilerin bu alışkanlığını yeme alışkanlığı ile değiştirmesi,
• Düzenli uyku alışkanlığının olmaması sebebiyle hormonsal bozuklukların ortaya çıkması ve bunun açlığı artırması,
• Aşırı stresin yemek yemeye yöneltmesi,
• Bağırsaklarda ve midede bulunan bakterilerin çeşitliliğini ifade eden mikrobiyomun sağlıksız olması.

Obezite Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Obezite tedavisinde kullanılan yöntemler 5 grup altında toplanmaktadır. Bu yöntemler:

• Tıbbi beslenme (diyet) tedavisi: Kişinin uygulaması için düşük kalorili ve yüksek proteinli bir beslenme programı, uzman bir diyetisyen tarafından hazırlanarak kilo kaybı sağlanır.
• Egzersiz: Diyet ve besin kontrolü, ideal kiloya ulaşmak ve obezite ile savaşmak için yeterli değildir. Egzersiz, kilo verilirken, vücudun şekle girmesini sağlar; sağlıklı beslenmenin desteklenmesine önemli bir rol oynar. Kilo kaybı ve ideal kilonun korunması açısından etkili olan egzersizin, günlük olarak yaklaşık 30 dakika boyunca hafif – orta egzersiz yapılması önerilmektedir. Bu şekilde, 840kj (200kkal) enerji tüketimi sağlamak mümkündür.
• Davranış değişikliği tedavisi: Fazla kilonun sebeplerinden biri de beslenmeye ilişkin davranış bozukluğudur. Özellikle duyguların bastırılması adına aşırı yemek yemek ve bir alışkanlık olarak sağlıksız beslenmek, hareketsiz bir hayatla birleştiğinde ciddi sonuçların ortaya çıkmasına sebep olur.

Davranış tedavisi ile bu davranışlara neden olan kaynak duygular açıklığa kavuşturulur ve kişinin sağlıklı alışkanlıklar kazanması sağlanır.

• Farmakolojik tedavi: Bu türden tedavi “zayıflatıcı” olarak tabir edilen medikal ürünlerin kullanımını içerir. Bu ilaçlar hafif kilolu olan kişiler için uygun değildir ve doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Piyasada bulunan ve güvenirliği kanıtlanmamış ilaçların kullanımı obeziteyi tedavi etmeyeceği gibi, başka sorunların da ortaya çıkmasına neden olur.
• Cerrahi müdahale: Cerrahi yöntem yaygın olarak, genel anestezi altında gerçekleştirilen laparoskopik uygulamaları kapsamaktadır. Hastanın karnına küçük kesiler açılarak yapılan bu işlemler, ucunda esnek bir görüntüleme tüpü olan ince kanüller yardımıyla tamamlanır. Oldukça etkili çözümler sunan cerrahi müdahale farklı operasyon türleri ile gerçekleştirilir. Bunlar: Gastrik bant (mide bandı), mide baypası, tüp mide ameliyatı, mide balonu ve biliopankreatik saptırmadır.

Obeziteyi Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Dünya genelinde büyük bir sorun olan obeziteyi önlemek günlük hayatta yapılacak birkaç küçük düzenlenmeyle mümkündür. Bu düzenlemelere ilişkin birkaç öneri şöyledir:

• Haftada 150 – 300 dakika arası, orta zorlukta, yürüyüş ve yüzme gibi egzersizleri düzenli olarak yapmak,
• (Özellikle çiğ) sebze ağırlıklı bir beslenme düzeni benimsemek; doymuş yağ ve rafine şeker açısından zengin olan gıdalardan uzak durmak ve işlenmiş gıdaları beslenme programına dâhil etmemek,
• Ne kadar, ne sıklıkla ve ne yediğinin kaydını tutarak aşırı yemeyi önlemek,
• Düzenli olarak ağırlık ölçümü yapmak ve beslenme düzenini buna göre belirlemek,
• Yapılan uzun dönem sağlık planından kısa dönemde sonuç almayı beklememek, istikrarlı bir tutum sergilemek ve tedaviye güvenmek.