Rota Virüsü Nedir? Nasıl Bulaşır?

Aileler için rota virüsü adeta bir kabusa dönüştü. Yetişkinlerde de görülüyor olmasıyla birlikte genellikle çocuklarda görülen ve akut ishal gibi çok ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getiren rota virüsü, sıklıkla kış mevsiminde ortaya çıkıyor. Maalesef tüm dünya genelinde 5 ila 6 yaşlarında olan çocuklar mutlaka 1 kez rota virüsüne maruz kalıyor. Ülkemizde de tablo çok farklı değil. Türkiye’de 5 yaşın altında olan ve ishal şikayeti ile sağlık kuruluşlarına getirilen çocuklarda, ishal vakasının % 50’sinin nedeni bu virüs!

Türkiye ve Dünyada Rota Virüsü Kabusu!

Yapılan bir diğer analiz, virüsün ne denli tehlikeli boyutlarda olduğu gerçeğini gün yüzüne çıkarıyor. Rota virüsünün neden olduğu enfeksiyona yakalanan her 65 çocuktan 1’i kliniklerde tedavi altına alınıyor. Her 293 çocuktan 1’i ise maalesef hayatını kaybediyor. Ancak son yıllarda rota virüsü kaynaklı çocuk ölümleri, alınan tedbirlerle önlenmeye başlandı. Ağızdan sıvı tedavisi bu noktada oldukça başarı sağladı. Ancak dünya genelinde her yıl 30 bin çocuk rota virüsü nedeniyle yaşamını kaybetmeye devam ediyor. Özellikle 4 aylık ila 24 aylık arasında olan bebeklerde durum daha vahim bir hal alıyor. Çünkü ishal nedeniyle meydana gelen sıvı kaybının giderilmesi oldukça güçleşiyor ve sadece sıvı kaybına bağlı hayati tehlikeler dahi doğabiliyor.

Rota Virüsü Nasıl Bulaşıyor?

Rota virüsü hem direkt hem de indirekt temas ile bulaşabiliyor. Örneğin virüse yakalanmış bir çocuğun dokunduğu bir eşyaya, sağlıklı çocuğun da sadece dokunması, virüsün bulaşması için yeterli olabiliyor. Aynı zamanda solunum yolu ile de rota virüsünün bulaşabildiği tespit edildi. Özellikle kreşler virüsün yaygın bir şekilde bulaştığı alanlar oluyor. Her ne kadar kreşlerde hijyene maksimum seviyede dikkat edilse de aynı ortamda soluyan çocuklar virüsten korunamıyor.

Rota Virüsü Belirtileri Neler?

Rota virüsünün belirtileri çocuklarda ve yetişkinlerde değişiklik göstermiyor. Belirtiler virüsün bulaşmasının ardından, yaklaşık 12 saat sonrasında ortaya çıkabildiği gibi 4 gün sonrasında da belirtiler görülebiliyor. Belirtiler 3 gün ila 8 gün boyunca devam ediyor. Uzmanlar aileleri bu noktaya uyarıyor. Bu belirtiler görüldüğünde hiç beklenmeden derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.

• Tekrarlayan kusma
• Yüksek ateş
• Oldukça kötü kokan kansız ishal
• Karın ağrısı
• Halsizlik

Rota Virüsünden Korunmak Mümkün mü?

Rota virüsünün neden olduğu enfeksiyonu ortadan kaldırmak için uygulanabilecek bir tedavi protokolü yok. Uzun yıllardır denenen antibiyotik tedavisinin bu virüsü yok etmede başarılı olamadığı biliniyor. Enfeksiyonun görüldüğü çocuklar kliniklerde 2 ila 5 gün arasında tedaviye alınıyor. Bu yatarak tedavide amaç sıvı kaybını giderebilmek oluyor. Çocuklara hem ağızdan hem de damar yolundan sıvı veriliyor. Sıvı kaybının tolere edilmesi amacıyla uygulanan bu tedavide virüsün bağışıklık sistemi tarafından yok edilmesi bekleniyor da diyebiliriz. Rota virüsünden korunmak ise mümkün olabiliyor. Korunmanın tek yolu aşı uygulamasıdır. Aşıların rota virüsünden korunmada % 100 başarı sağladığı biliniyor.

Rota Virüsüne Karşı Aşı Ne Zaman Yapılır?

Virüsten koruyan aşı 2 ya da 3 doz şeklinde uygulanıyor. İlk doz bebeklik döneminde, 2 ay ila 3 ay arasında yapılmalıdır. Bebekler 32. Haftayı tamamlamadan ikinci ve üçüncü doz aşılar da uygulanır. G1P8 isimli aşı da rota virüsüne karşı uygulanan alternatif bir aşı çeşididir. Bu aşının ilk dozu bebekler 3 aylıkken verilir. Ardından 1 ila 2 ay aralıklarla ikinci ve üçüncü doz aşı uygulaması yapılır.

Rota Virüsü Enfeksiyonunda Aileler Ne Yapmalı?

Bu noktada en büyük görev ailelere düşüyor. Aileler paniğe kapılmadan hekim tarafından verilen tüm talimatları eksiksiz bir şekilde yerine getirmelidir. Bununla beraber ailelerin şu hususlara dikkat etmesi gerekir:

• Rota virüsü tedavisinde sıvı kaybının giderilmesi hayati önem taşır. Çocuklara aileler tarafından olabildiğince bol miktarda sıvı verilmelidir.
• Evdeki tüm yüzeyler ve duvarlar sıklıkla sabunlu su ile temizlenmelidir.
• Çocukların elleri anti bakteriyel sabun kullanılarak en az 20 saniye köpüklü kalacak şekilde, sıklıkla yıkanmalıdır.
• İshali azalttığı bilinen patates, havuç ve pirinç içeren gıdalarla yemek hazırlayın. Ayrıca yoğurt ve muz da ishali azaltma etkisine sahiptir. Çocuğunuz iyileşene kadar süt, yumurta, yağlı ve şekerli gıdalar yedirmeyin.
• Çocuklara kızartılmış ve soslanmış yiyecekleri asla vermeyin.
• İshali tamamen kesme yoluna gitmeyin. İshali tamamen kesen ilaçları, doktor önermedikçe kullanmayın. Çünkü ishal, çocuğun virüsü dışarı atmasını sağlayabilecek tek yöntem. İshal azaltılmalı ancak tamamen kesilmemelidir.
• Bebeklerde alt bezi değiştirilirken dikkatli olunmalı ve eller her bez değişiminden sonra yıkanmalıdır.

Yetişkinlerde Rota Virüsü ve Tedavisi

Bu hastalık genellikle çocuklarda görülüyor olsa da ender durumlarda yetişkinlerde de görülebiliyor. Çok ender olmasından kaynaklı, yetişkinlerde gerçekten rota virüsünün olup olmadığının çok iyi belirlenmesi gerekir. Gerekli tespit yapılan dışkı testi ile gerçekleştirilebiliyor. Yetişkinlerin yüksek ateş, uzun süreli kusma ve ishal durumunda elbette derhal sağlık kuruluşuna başvurması gerekir. Yapılan en büyük hata, kişilerin sağlık kuruluşuna gitmeden, kendi kendilerine antibiyotik tedavisine başlamaları ya da eczaneden aldıkları bir ishali kesme ilacını kullanmaları oluyor. Bu hata asla yapılmamalıdır. Rota virüsü ishal ile vücuttan atılabiliyor. Sadece bol miktarda sıvı alınması ve doğru beslenme şekli ile vücudun kaybettiği vitamin ve minerallerin yeniden vücuda kazandırılması gerekir. Ayrıca mutlaka sağlık kuruluşuna gidilmesi ve hekimin talimatları dışında ilaç kullanılmaması da büyük önem arz eder.

Rota Virüsü Enfeksiyonu Tekrarlar mı?

Maalesef tekrarlayabilme özelliğine sahip bir virüstür. Bir çocuğa ya da yetişkine rota virüsü defalarca bulaşabilir. Fakat ilk bulaştığında hastalık çok ağır bir şekilde nükseder. Daha sonraki tekrar bulaşmalarda vücudu ilki kadar zorlayıcı belirtiler göstermez ve daha kolay vücuttan atılabilir.